Συνολικές προβολές σελίδας

Κυριακή 21 Φεβρουαρίου 2010

Ένα Για Τον ΔΡΟΜΟ!


Τα Άστρα Δεν Είναι Πάντα Κόκκινα

Υδροχόος:
Επωφεληθείτε από την πρόωρη άνοιξη και ανακαλύψτε τις θαυμάσιες τσιγγάνικες ταινίες του Tony Gatliff. Αποφύγετε κάθε κοπιαστική εργασία, και αφεθείτε στη μαγεία απανωτών τζιν (με ή χωρίς τόνικ), ακούγοντας ξανά και ξανά συνθέσεις του John Cage (ιδίως το εκπληκτικό κομμάτι «Music for Marcel Duchamp»).

Ιχθύες: Η σύνοδος Κρόνου και Gil J. Wolman ευνοεί τα jazz ακούσματα αυτό το τρίμηνο, ιδίως Miles Davis και Art Blakey. Αποφύγετε ριψοκίνδυνες κινήσεις, όπως συναντήσεις με συνεργάτες του Radio Propaganda, ουζότσαρκες και derives. Χαλαρώστε, όλα θα γίνουν όπως και όταν πρέπει.

Κριός: Εκφρασθείτε ελεύθερα, γράψτε, ζωγραφίστε, η Αφροδίτη και ο Άρης είναι στο πλευρό σας, ενώ το πέρασμα του Πλανήτη Isidore Isou προδιαθέτει ακόμη και για πετυχημένες φάρσες. Κανείς δεν θα σας παρεξηγήσει. Φιλήστε το πιο όμορφο κορίτσι ή το πιο όμορφο αγόρι του κόσμου.

Ταύρος: Δεν υπάρχουν προβλήματα, υπάρχουν μόνο λύσεις. Χαστουκίστε τον προϊστάμενό σας, πιάστε αγκαζέ την κούκλα γραμματέα του και πάρτε τους δρόμους. Μπείτε στο πρώτο ουζερί που θα συναντήσετε, πιείτε με την κούκλα γραμματέα τον περίδρομο, πείτε της ότι είναι πιο γλυκιά κι από την θεσπέσια ερωμένη της. Πλαγιάστε και με τις δύο, ακούγοντας Captain Beefheart.

Δίδυμοι: Τίποτα Δεν Είναι Αληθινό, Όλα Επιτρέπονται. Οι πλανητικοί συνδυασμοί είναι ευοίωνοι. Γράψτε το αριστούργημά σας και μετά σκίστε το. Δεν πειράζει. Θα γράψετε κι άλλο. Τηλεφωνήστε στον πρώτο σας έρωτα και πείτε του ότι ποτέ δεν τον ξεχάσατε. Κανονίστε να συναντηθείτε.

Καρκίνος: Μην σας πτοεί το πέρασμα του Guy Debord απ' τον Σκορπιό. Απεναντίας. Είναι η τυχερή σας εβδομάδα. Κάποιος που δεν σας είχε σε υπόληψη, θα σας κάνει τολμηρές προτάσεις. Δεχθείτε χωρίς κανέναν ενδοιασμό. Τυχερός αριθμός το δώδεκα. Τυχερή μέρα η Τρίτη. Τυχερό τραγούδι το «Dirty Love» του Frank Zappa.

Λέων: Τίποτα το ανθρώπινο δεν σας είναι ξένο. Μην κάνετε υπομονή. Πέστε με τα μούτρα στον Hegel, στον Breton και στον Εμπειρίκο. Δεν θα χάσετε. Ακόμα, προχωρήστε σε ανακατατάξεις του χώρου σας. Πετάξτε όλα τα άχρηστα βιβλία (Edgar Morin, Umberto Eco, Paolo Coello, Jean Paul Sartre, και πάει λέγοντας).

Παρθένος: Μη βγείτε απ' το σπίτι όλη την εβδομάδα. Απεναντίας, καλέστε (έναν-έναν) όσους και όσες ποθείτε και δεν το ομολογούσατε, και παρασύρτε τους σε αλησμόνητες ερωτοτροπίες. Κανείς δεν θα το μετανιώσει.

Ζυγός: Η σύναξη των αχαρτογράφητων ουράνιων νησίδων προδιαθέτει για ξεσάλωμα και παρεκτροπές. Ενδώστε. Βγείτε στο δρόμο, αγοράστε (ή κλέψτε) έναν ωραίο αναπτήρα (Zippo, κατά προτίμησιν, αλλά και Ronson ή Dupont) και χαρίστε τον χαμογελώντας στον πρώτο μεθυσμένο συνεργάτη της Radio Propaganda (πολλαπλασιάζονται, μην ανησυχείτε) που θα πετύχετε μπροστά σας.

Σκορπιός: Εβδομάδα ανασυγκρότησης και περισυλλογής για σας. Ο συνδυασμός μετεωριτών και κομητών αριστερά του Πλανήτη Schwitters επιβάλλει την εκ νέου μελέτη όλων των τευχών της αλήστου μνήμης επιθεώρησης Propaganda, καθώς και των κλασσικών της Λεττριστικής και της Καταστασιακής Διεθνούς. Μια επανάληψη στο έργο του Alexander Trocchi ενδείκνυται.

Τοξότης: Προσοχή, μην είστε απερίσκεπτοι αυτή την εβδομάδα. Μην δείτε τηλεόραση ούτε ένα δευτερόλεπτο. Μην πείτε όχι αν σας προτείνουν κάποιοι συνεργάτες των Μπάσταρδων του Svevo μερικές ώρες ανέμελης κραιπάλης. Μη διστάσετε να διαδώσετε ό,τι αγαπάτε. Μην αρνηθείτε, προς το τέλος της εβδομάδας, τα potlatch που θα σας προσφέρουν. Μην αντισταθείτε σε κανέναν απολύτως πειρασμό. Μην παραλείψετε να ξοδέψετε όλες τις οικονομίες σας.

Αιγόκερως: Καμία δυσάρεστη σκέψη δεν θα σας απασχολήσει αυτή την εβδομάδα. Όλοι οι οιωνοί είναι καλοί. Φανείτε καλοί προς τον πλησίον σας. Πιείτε πολύ, πάρα πολύ, γιατί αν δεν πίνετε εσείς κάποιος άλλος πίνει στη θέση σας. Επισκεφθείτε πάνω από τριάντα φορές το paint/inks σε κατάσταση καινοφανούς ευεξίας. Δοθείτε με πάθος (αλλά και τρυφερότητα) στον πρώτο τυχόντα. Θα σας ευγνωμονεί αιωνίως.

Dr Dada

Σάββατο 20 Φεβρουαρίου 2010

Για τον Θάνο Σταθόπουλο


Rothko, Ι

ουδέ ποτε κλέος εσθλόν απόλλυται
ουδ’ όνομ’ αυτού

Όλο
το
Μαύρο
το
Βαθυκόκκινο
όλο
Το κίτρινο
της νικοτίνης
σε δείκτη και μέσο
Σε πύκνωση και συμπαγές
παλλόμενα ωστόσο
το χρώμα να το ωθεί
Μέτωπο αρραγές
Αυτός
και η μποτίλια του
η εωθινή
(στο τέλος)
Γραμμή απώθησης του αίσχους
μιας ποταπής
καταναγκαστικής
από παντού επιβαλλόμενης
χαράς
ευζωίας
ευφροσύνης
Όχι!
Όλα στο κόκκινο
Όλα στο μαύρο
Όλα στο κόκκινο
Όλα στο μαύρο
Δεν μπορούμε πια
Ύστερα
Απ’ το του Άουσβιτς
Αδιανόητο
Ύστερα από το Μανιτάρι
Απ’ το Arbeit macht frei
Να μην κάνουμε
Το χρώμα
Ωρυγή
Τριγμό
Λυγμό
Όρυγμα
Ρήγμα
Το χρώμα
Κραυγή
Το χρώμα
Να κυλάει
Όλο
Όλο
Να
Κυλάει
Όλο
Το
Βαθυκόκκινο
Όλο
Το βαθύ
Κόκκινο
Σχεδόν
Μαύρο
Στον
Καμβά
Τον
Δικό του
Τον
Καμβά
Το
Δικό του
Αίμα
Είκοσι
Πέντε
Φεβρουαρίου
Χίλια
Εννιακόσια
Εβδομήντα
Παγερή μέρα
Τετάρτη
Όλο
Το
Κόκκινο
Σ’ όλο
Το
Μαύρο
Ρόθκο

Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
Πλατεία Παπαδιαμάντη, 16/ΧΙ/2009

Πέμπτη 18 Φεβρουαρίου 2010

ΕΠΩΝΥΜΕΣ ΑΝΩΝΥΜΙΕΣ


Επώνυμες Ανωνυμίες

Οι Κυρίες & Κύριοι που συστήνονται ως Kelly Aroni και ως «Μπάσταρδα του Σβέβο» είναι του φθόνου θύματα, της παρανάγνωσης φαιδρά αθύρματα, των βιβλίων ανθυποδουλάκια.

Δεν τους μιλάω γιατί δεν έχουν χιούμορ, και, επίσης, γιατί η Μαμά μου με έχει νουθετήσει να μη μιλάω με αγνώστους, ο δε Μπαμπάς μου, που ήτο Ταξίαρχος του Πυροβολικού και της Αεροπορίας Στρατού, μου έδιδε καραμέλες εν αφθονία ώστε να μην παίρνω από τους άλλους.

Τέλος, ούτε που με γρατζουνάει τι λέγουν ήδη, και τι μέλλει να πουν για μένα, μιας και ο χρόνος μου τα επόμενα πενήντα χρόνια που μου απομένουν προβλέπεται να είναι τίγκα στη Δουλειά, στο Αλκοόλ, στο Διάβασμα, στη Φιλία, και στον Έρωτα, και συνεπώς δεν θα προκάμω ν’ ασχοληθώ και με Επωνυμανώνυμους Ανθυποχτρούς.

Δηλώνω πάντως, δημοσίως και επωνύμως, ότι διατηρώ το δικαίωμα να τους τα ψέλνω άμα/και/όταν τα βάζουνε με φίλους μου και/ή με πρόσωπα που εκτιμώ.

Μπαμπασάκης, 18/02/2010

Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου 2010

Εικόνες & Λέξεις [Διαβάζω, #504]




Ζενερίκ


Εικόνες και Λέξεις

«Να υμνηθεί η λατρεία των πινάκων (το μεγάλο, το μοναδικό, το αρχέγονο πάθος μου). Να υμνηθεί η αλητεία και ό,τι μπορεί να ονομαστεί Μποεμία, λατρεία της πολλαπλασιασμένης αίσθησης που εκφράζεται με τη μουσική. Να αναφερθεί ο Λιστ»

Μπωντλαίρ, Journaux Intimes

Τα λέει όλα, εδώ, ο Μπωντλαίρ, τόσο ευθέως, και σαν να είναι τα λόγια αυτά γραμμένα σήμερα. Τα κείμενα που μας ενώνουν, όπως έλεγε ο Νίκος Ξυδάκης για τα τραγούδια του Σαββόπουλου, «είναι η κυτταρική μας βιβλιογραφία», είναι όχι μονάχα οι άλλοτε (μα και νυν) οδοδείκτες μας, αλλά και η μυστική μας γλώσσα για τις κρυφές μας συνεννοήσεις, σύνθημα και παρασύνθημα, κώδικες αναγνώρισης, και εναρκτήριο υλικό για συνωμοσίες υπέρ του Καλού.
Ο Μπωντλαίρ πάλι: «Η μουσική σκάβει τον ουρανό», φράση μεγαλειώδης μες στην απλότητά της, φράση που μπορείς να τη σκέφτεσαι με τις ώρες, ή και καθόλου: να την αφήνεις απλώς (απλώς!!) να εκρήγνυται εντός σου κάθε τόσο, στέλνοντας κάποιες πεποιθήσεις και ορισμένες βεβαιότητες σε μια κονιορτοποιημένη ανυπαρξία.
Ο Μπωντλαίρ να γίνει, αίφνης, πρώτη ύλη σε μια πολύωρη κουβέντα και περιπλάνηση, συννεφιασμένη Κυριακή του Γενάρη, με έναν φίλο απ’ τα παλιά που παραμένει φίλος θαλερός και υπέρμαχος της Αταξίας των Άστρων (όπως έγραφε ο μακαρίτης ποιητής Νώντας Σκιαδάς). Ο φίλος είναι ο εικαστικός και καθηγητής στην ΑΣΚΤ Πάνος Χαραλάμπους, μαθητής του Νίκου Κεσσανλή που ήταν με τη σειρά του μαθητής του Γιάννη Μόραλη, λαχειοπώλη τ’ ουρανού παρέα με τον Μάνο Χατζιδάκι. Και ο Μπωντλαίρ, εκείνη την Κυριακή, να είναι αυτός της Επιλογής από τα Journaux Intimes, που μεταφράζει η Ευρυδίκη Παπάζογλου, και εκδίδει ο νέος Γουτεμβέργιος, ο Καλιακάτσος ο Αιμίλιος στη στιγμή.
Αυτός ο Μπωντλαίρ, λοιπόν, να μας οδηγεί στον ραδιοθάλαμο του Καναλιού 1, στον Πειραιά, και να παντρεύουμε, ο Χαραλάμπους κι εγώ τις μουσικές με τις εικόνες, τις νότες με τις λέξεις, την καταβύθιση των ποιητών στη σιωπή με την επέλαση των ζωγράφων προς το μονόχρωμο και το μαύρο. Τα βιβλία να χορεύουν μες στο μυαλό μας, και να φτάνουν, προπαγανδιστικά, προς τα μικρόφωνα και τους ακροατές. Να πλέκουμε το εγκώμιο του πονήματος Ερμηνείες του Πραγματικού/Η σύγχρονη τέχνη στη δεκαετία του 1980, του Χάρη Σαββόπουλου (εκδ. Πλέθρον), κι ύστερα να εκτοξευόμαστε στο σύμπαν του συναισθήματος μέσα από τον ακραίο λυγμικό λυρισμό του Τούρκου μαιτρ Erkin Koray, τον οποίο ομοφώνως ανακηρύξαμε σε Frank Zappa της Ανατολής. Να αντλούμε σκέψεις για τις εντάσεις στα εικαστικά διαβάζοντας σελίδες από την Άγρια Τάξη της Laurence Bertrand Dorléac (μτφρ. Έλενα Αναστασάκη, εκδ. Νεφέλη), που καταπιάνεται, ως λέγει και ο υπότιτλος, με τη βία, την ανάλωση και το ιερό στην τέχνη των δεκαετιών 1950 και 1960. «Η συγχώνευση της Τέχνης με τη ζωή… μια ποίηση του μικροσκοπικού… ο Jean-Luc Godard δείχνει το δρόμο ήδη από το 1963… μια ταινία απλή, αριστοτελική, απαλλαγμένη από εντυπώσεις… σε 149 πλάνα δείχνει ότι στο σινεμά, όπως και στη ζωή, δεν υπάρχει τίποτα το μυστικό, τίποτα να διασαφηνιστεί, υπάρχει μόνο το ότι ζούμε…» γράφει η Dorléac.
Και μετά να ανοίγω τον τόμο «Για τα πράγματα που λείπουν» [18 Καλλιτέχνες, Διευθυντές Μουσείων και Επιμελητές συζητούν με την Κατερίνα Ζαχαροπούλου] (εκδ. Άγρα), και να διαβάζω τα λόγια του σημαντικού εικαστικού Γιώργου Χατζημιχάλη: «Η πολιτική τέχνη, στην αρχή του αιώνα ή μετά τον πόλεμο, ήταν μια εξωστρεφής τέχνη. Προσπαθούσε πραγματικά να γίνει μέρος μιας επανάστασης. Ήταν δηλαδή μια ιδέα.. είχε μια δράση πραγματικά εξωστρεφή. Με το πέρασμα των χρόνων, έχω αρχίσει και σκέφτομαι ότι στη δική μας εποχή, στη δική μας περίοδο, πολιτικό έργο μπορεί να γίνει μόνο μέσω πολύ προσωπικών και ιδιωτικών οδών. Πολιτικό έργο μπορεί να γίνει όταν ο καλλιτέχνης ασχολείται με πράγματα που τον αφορούν προσωπικά. Μέσω αυτών τοποθετείται ο εαυτός του απέναντι στην κοινωνία και μέσα από αυτή τη διαδικασία ίσως εν τέλει μπορέσουμε να κάνουμε ένα πολιτικό έργο στη σημερινή εποχή. Ακριβώς δηλαδή, το ανάποδο από τις ιστορικές πρωτοπορίες του αιώνα μας».
Έτσι, μέσα από σελίδες και από βινύλια, μέσα από ξανά και ξανά επεξεργασμένες ιδέες αλλά και, συνάμα, μέσα από αναπάντεχες εκλάμψεις, μέσα από κατραπακιές της νόησης (όπως η ιδέα που ρίξαμε από τα μικρόφωνα του Καναλιού 1, «Να ιδρυθεί Ανώτατη Σχολή Τέχνης στον Πειραιά»), και μέσα από συνθήματα που είναι προϊόντα βιβλίων, φιλμ, δίσκων, καμβάδων (όπως το ακαριαίο «Δημιουργία ή Θάνατος»), έτσι, προχωρεί και αναπτύσσεται, ως έλεγεν ο Ανδρέας Εμπειρίκος, ένα νέο σθένος, μια νέα απείθεια, ένα νέο άνθος ενάντιο (κατά Καρούζο!) για όσους επιμένουν να ονειρεύονται την Πραγματικότητα και να πραγματοποιούν το Όνειρο.

Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
Πλατεία Παπαδιαμάντη, 13/01/10

Τετάρτη 10 Φεβρουαρίου 2010

ΕΙΝΑΙ ΑΔΙΚΟ


[Τον σημερινό μου ΡΑΔΙΟΧΡΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ, 12 παρά δέκα, στο Κανάλι 1, 90,4 FM, και www.kanaliena.gr]


No Future δίχως Punk

Σήμερα, 10 Φεβρουαρίου, σκέφτομαι και πάλι: όλα σα να μιλάνε για ένα εκκωφαντικό No Future όπως στη Μεγάλη Βρετανία του 1977, κοντά μια συντάξιμη τριακονταπενταετία πριν, αλλά ένα No Future άφωνο ή φιμωμένο, θα ’λεγες, άλαλο, δίχως τον αλαλαγμό του punk, δίχως την άγρια/ατίθαση/άκρατη έκρηξη της ευφάνταστης εκείνης τσογλαναρίας που άλλαξε την ιστορία της μουσικής, αλλά και του όλου τρόπου σκέψης και ζωής στη Γηραιά Αλβιόνα,και σε όλη την Ευρώπη.

Σήμερα, 10 Φεβρουαρίου, σκέφτομαι ότι είναι άδικο η απουσία δικαιοσύνης και η καρατόμηση της εμπιστοσύνης να είναι κολάρα ατσάλινα, σφιχτά γύρω από το λαιμό των νέων, κυρίως, αλλά και όλων μας.

Σήμερα, 10 Φεβρουαρίου, σκέφτομαι ότι είναι άδικο το δικαίωμα στο δημιουργείν, δεσμό να γίνεται, αγχόνη άγχους, φορτίο επαχθές, που λυγίζει τους ώμους. Δεν σ’ αφήνουν να δημιουργήσεις, σημαίνει δεν σ’ αφήνουν ν’ ανασάνεις.

Σήμερα, 10 Φεβρουαρίου, σκέφτομαι ότι είναι άδικο να προσφέρεις και να μην γίνεται όπως πρέπει δεκτή η προσφορά σου~ είναι άδικο να δίνεις και να μη γίνεται δεκτό όπως πρέπει το δόσιμό μου~ είναι άδικο να δωρίζεις και να σου τσαλαπατάνε σε νερόλακκους λασπερούς το πολύτιμο το δώρο σου.

Σήμερα, 10 Φεβρουαρίου, σκέφτομαι, ξανά και πάλι, ότι είναι άδικο να είναι η χώρα σου η χώρα της Συνωμοσίας των Μετρίων, όπως την έψεξε τραγουδώντας πικρά ο Θοδωρής Μανίκας, να είναι η χώρα σου η χώρα της δικτατορίας των ψυχικώς/αισθητικώς/ηθικώς/πνευματικώς πυγμαίων, αυτών που «βάζουμε τρικλοποδιά σε κάθε παλικάρι, και κόψαν το ποδόσφαιρο στο Γιώργο Δεληκάρη».

Σήμερα, 10 Φεβρουαρίου, σκέφτομαι ότι είναι άδικο οι νέοι να έχουνε φριχτές ρυτίδες στην ψυχή, να έχουνε, οι νέοι, βλέμμα βραχνό, να έχουνε βουρκωμένο μυαλό οι νέοι.

Σήμερα, 10 Φεβρουαρίου, σκέφτομαι ότι είναι άδικο να μην έχουμε πανηγυρίσει εμείς, οι μεγαλύτεροι, και όλοι, εδώ στην πανέμορφη και τόσο πλούσια Ελλάδα, μερικά ακόμα Νόμπελ Λογοτεχνίας, εκτός από τα δύο, του Σεφέρη και του Ελύτη: στον Καζαντζάκη, γιατί όχι Νόμπελ; Και γιατί εξαιτίας κάποιων στρυφνών και ολέθριων παραγόντων όχι Νόμπελ στον Σικελιανό, όχι Νόμπελ στον Καρούζο, όχι Νόμπελ στη Δημουλά;

Σήμερα, 10 Φεβρουαρίου, σκέφτομαι ότι είναι άδικο να έχει η χώρα ένα εξαίσιο/εξαίρετο/έξοχο έμψυχο υλικό, ανθρώπους με ταλέντα λαμπρά, με νου αστραφτερό, με δημιουργικότητα γκαζωμένη/γκαστρωμένη, και να χωλαίνει σε συντονισμό, σε οργάνωση, και, προπάντων, σε βούληση, σε κέφι, σε διάθεση, αυτά τα ταλέντα, αυτό το έμψυχο υλικό, αυτή η δημιουργικότητα να μαραίνονται αντί να ανθοφορούν γλεντώντας, να ταλανίζονται αντί να απλώνονται στις γειτονιές του ουρανού!

Κρίμα, σκέφτομαι σήμερα, 10 Φεβρουαρίου!

Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης [10/02/2010]

Δευτέρα 8 Φεβρουαρίου 2010

Πώς Να Σωπάσω



[Το σημερινό μου Ραδιοχρονογράφημα, στο Κανάλι 1, 90,4 FM και www.kanaliena.gr στις 12 παρά δέκα, όπως πάντα].

Πώς Να Σωπάσω Μέσα Μου

Πώς να σωπάσω μέσα μου την ομορφιά του κόσμου. Ποίηση του Κώστα Κινδύνη. Μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου. Ερμηνεύει, συγκλονιστικά όπως πάντα, ο Νίκος Ξυλούρης.

«Πώς να σωπάσω μέσα μου την ομορφιά του κόσμου; Ο ουρανός δικός μου η θάλασσα στα μέτρα μου/ Πώς να με κάνουν να τον δω τον ήλιο μ’ άλλα μάτια;/ Στα ηλιοσκαλοπάτια/ Μ’ έμαθε η μάνα μου να ζω/ Στου βούρκου μέσα τα νερά/ ποια γλώσσα μου μιλάνε;/ αυτοί που μου ζητάνε να χαμηλώσω τα φτερά».

Τρεις δεκαετίες, κι ο Νίκος Ξυλούρης είναι, θαρρείς, αδιάλειπτα παρών. Ξέρουμε ακόμη να πενθούμε, σημαίνει ξέρουμε ακόμη το θάνατο να καταργούμε. Το είπε και ο Μέγας Ουαλός, ο Ντύλαν Τόμας: «And Death shall have no dominion/ Κι ο θάνατος δεν θα ’χει πια εξουσία». Χρόνια τώρα, με μπροστάρη τον Χρήστο Βακαλόπουλο, λέμε κι εμείς: «Δεν θα πεθάνουμε ποτέ, κουφάλα νεκροθάφτη». Ή, σε άλλη εκδοχή: «Δεν θα πεθάνουμε ποτέ, πριν ζήσουμε για πάντα».
Στον ραδιοθάλαμο, στο Κανάλι 1, επιμηκύναμε και πάλι τα δευτερόλεπτα, ταξιδέψαμε μέσα στο χρόνο, όχι σαν νοσταλγοί, αλλά σαν άνθρωποι του απολύτου παρόντος, ως έλεγε και ο Νίκος Καρούζος, ο ποιητής. Τιμήσαμε τον Νίκο Ξυλούρη, νιώθοντας ότι πράγματι δεν έλειψε ποτέ, αυτό είναι το ίδιον των Γιγάντων, ότι δεν λείπουν από δω, είναι σιμά, κοντά μας είναι, να μας παρηγορούν, να μας συντροφεύουνε στους δανεικούς καημούς μας, που λέει κι ο Δημήτρης ο Κοσμίδης.
Εδώ, στο Κανάλι 1, να μη νιώθω ότι εργαζόμαστε αλλά ότι τελετουργούμε. Οι επιλογές των ασμάτων να γίνονται, από τον Φώτη Μπατσίλα, εκλεκτό καλεσμένο, και από μένα, με κεφάτη ευλάβεια, με ευλαβικό κέφι, ενώ σιωπηλός σαν να χορεύει ένα βαρύ ζεϊμπέκικο ακάθιστο, ο Θόδωρος Βασιλείου, είναι κοντά μας και ζεσταίνει την ατμόσφαιρα. Ο Δημήτρης Παπαδάκης, θαυμάσιος, όπως όλοι άλλωστε (γεια σας Φάνη και Αδριάνα, και Μορφή Μορφέση και Κατερίνα Τριφυλάρα, και Φώτη και Κώστα!), θαυμάσιος, λοιπόν, στην κονσόλα του ήχου, να είναι ένας μαέστρος μάστορας των κουμπιών των μαγικών.
Πώς να σωπάσω μέσα μου την ομορφιά του κόσμου; Γιατί είναι ομορφιά να διαβάζεις τα ποιήματα του Σωτήρη Κακίση, κι ύστερα να βάζεις στο πικάπ, εδώ στο Κανάλι 1, βινύλια με Σαπφώ μελοποιημένη, και μετά Τάκη Καρναβά, κι ύστερα πάλι να διαβάζεις, κείμενα του Γιάννη Τσαρούχη, γεννημένου στον Πειραιά, στα 1910, έναν αιώνα πριν, και κατόπιν να παίζεις Γιάννη Χρήστου, το έργο του πάνω στην ποίηση του T. S. Eliot, με τον Φώτη, και τον Θοδωρή, και την Ελεάννα, ναι, είναι ομορφιά, με σύνεση και με τρέλα, με λογισμό και μ’ όνειρο, να καταργείς ό,τι αξίζει να καταργηθεί, και να ανοίγεσαι στην Ποίηση, στη Μουσική, στο Θάμβος και στο Θαύμα!

Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης (08/02/2010)

Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου 2010

Λόγια του Κώστα Αξελού, Ι


Axelos

Λόγια του Κώστα Αξελού, Ι

Εγώ: είμαι εγώ, εσύ, αυτός, εμείς, εσείς, αυτοί, τις. Έτσι πορευόμαστε από την εποχή της υποκειμενικότητας και ίσως πριν και μετά ακόμα απ’ αυτήν – καθώς τούτο το μετά δεν έχει ακόμα δει το φως της ημέρας – γιατί εκείνο που προηγείται περιέχει ήδη, κατά κάποιον τρόπο, αυτό που θα ακολουθήσει, όπως εκείνο που πλεονάζει, ξεπερνώντας καθώς λένε, διαγράφει και διατηρεί εκείνο που προηγείται.

Εσείς βλέπετε, ίσως, τις διαφορετικές αστραπές της ίδιας θύελλας που την περιμένετε πάρα πολύ καιρό τώρα χωρίς να το ξέρετε, με αρκετή διαύγεια, αλλά που δεν θα έρθει όπως την περιμένετε.

Τι χαρά για το παιδί να σπάει τα παιχνίδια του. Κατόπιν, ο άνθρωπος θα πρέπει να μάθει ότι ο ίδιος είναι ένα παιχνίδι προορισμένο να σπάσει.

Τα όντα τα προικισμένα, τα ταλαντούχα ή τα ιδιοφυή πραγματοποιούν αργότερα τα παιδικά και εφηβικά τους όνειρα, με κάποιους συμβιβασμούς και με πολλές απορρίψεις, απώλειες, μετατροπές, μεταμορφώσεις.

Να μη θεωρείς την ίδια την απόγνωσή σου ως οικουμενική τονικότητα. Την απόγνωση μπορεί κανείς να την υπερβεί παραγωγικά.

Ποιος μπορεί να ξεφύγει από το μαρτύριο της «αληθινής πατρίδας», που δεν υπάρχει ούτε πάνω στη γη ούτε στους ουρανούς;

Το κενό και η πλήξη. Η κοινοτοπία και η επιπεδότητα. Η ασημαντότητα. Η μετριότητα και το τετριμμένο. Και αυτά ακόμα, παρότι μας κάνουν να υποφέρουμε, μπορούν να μας βοηθήσουν να κρατηθούμε σαν ένας βράχος όλο ρωγμές πάνω στον οποίο σπάνε τα κύματα της αντιξοότητας.

[Από το μεστό βιβλίο «Αυτοβιογραφικές» Σημειώσεις, μτφρ. Κατερίνα Δασκαλάκη, εκδ. Νεφέλη]


Πέμπτη 4 Φεβρουαρίου 2010

ΚΩΣΤΑΣ ΑΞΕΛΟΣ


[Έφυγε σήμερα, ξημερώματα, και ο Κώστας Αξελός, από τους σημαντικότατους στοχαστές της μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο εποχής. Ακολουθεί η τελευταία συνέντευξή του, στον φίλο ποιητή Γιώργο Δουατζή, η οποία δημοσιεύτηκε στο "Κ" της Καθημερινής].


Κώστας Αξελός


Συνέντευξη στον Γιώργο Δουατζή


Κώστας Αξελός. Ένας γοητευτικός έφηβος ογδόντα πέντε ετών με μυαλό σπινθηροβόλο. Φωνή και προφορά, υποβλητικές. Η ανθρώπινη ζεστασιά διάχυτη. Το γέλιο αβίαστο. Μοναδική οξύνοια δεμένη με παιδική τρυφερότητα. Και όσο σου μιλάει, νιώθεις από τους τυχερούς εκείνους, που δέχτηκαν τα υψηλά ερεθίσματα «πετάγματος της σκέψης» από έναν από τους σημαντικότερους στοχαστές του αιώνα μας. Τον συνάντησα στη Θεσσαλονίκη, όπου η εκεί Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ τον αναγόρευσε επίτιμο διδάκτορα.

Η συνέντευξη μαζί του είναι αναγκαστικά μια συζήτηση εκ βαθέων, ταχύτατη, ευχάριστη, ζωντανή, μαιευτική. Κάθε αλήθεια που καταθέτει, αυτομάτως την αναιρεί. Και μπαίνει στο σκληρό «παιχνίδι» της έρευνας, που είναι «περαστική» αλλά αφήνει τα ίχνη της γερά στους επερχόμενους. Ο λόγος του τελευταίου Έλληνα μεγάλου στοχαστή σε συνεπαίρνει, σε βοηθάει να ανελιχθείς σε άλλες σφαίρες, σε γεμίζει χαρά. Κι άντε μετά να προσγειωθείς και να κάνεις αυτήν τη σπάνιας ποιητικότητας συζήτηση… συνέντευξη. Μια συνέντευξη - απάνθισμα της μακράς συζήτησης με τον υπέροχο αυτόν φιλόσοφο.

«Τα μεγάλα ερωτήματα έχουν απαντηθεί από δεκάδες μεγάλους και παραμένουν αναπάντητα. Στη φιλοσοφία η έννοια της απάντησης σε ένα ερώτημα είναι μια αδόκιμη σκέψη. Το γιατί υπάρχει ο κόσμος έχει ποτέ αποδειχθεί;» λέει ο Κώστας Αξελός. Και στην εύλογη ερώτηση, αν η συνεχής αυτοαναίρεση της αλήθειας αναζωογονεί ή σκοτώνει τον φιλόσοφο, απαντά: «Μιλάω πάντα για στοχαστές και όχι για φιλοσόφους. Και η αλήθεια είναι μια πάρα πολύ προβληματική έννοια. Βλέπω την αλήθεια σαν κυρίαρχη μορφή μιας περιπλάνησης. Άμα η περιπλάνηση παίρνει μορφή και περιεχόμενο και συγκροτεί και συγκροτείται, δίνει μια μορφή της αλήθειας. Αλλά η αλήθεια υπακούει στην περιπλάνηση και όχι το αντίθετο».

Τέλος των ιδεολογιών;
Οι ιδεολογίες γενικευόμενες πεθαίνουν. Μετά από αυτές, μια μέση απατηλή νοοτροπία θα κυριαρχήσει για πολύ.

Με ποια χαρακτηριστικά;
Έχει στοιχεία από όλα. Λίγο φιλελεύθερα, λίγο σοσιαλιστικά, λίγο χριστιανικά, λίγο εβραϊκά, λίγο προλεταριακά, λίγο αστικά, λίγο από τις φιλοσοφίες, αλλά είναι πάντα ένα μπέρδεμα, χωρίς αυτό να είναι σκέψη. Κάνει τους ανθρώπους να νομίζουν ότι σκέπτονται.

Μπορεί ο άνθρωπος να προχωρήσει έτσι;
Η τεχνική προχώρησε με ταχύτητα, με γιγαντιαία βήματα. Ο άνθρωπος όμως αμφιβάλλω πολύ.

Θα μπορούσατε να διαβλέψετε στον αυριανό κόσμο;
Ο αυριανός κόσμος, ο βιομηχανικός, μαζικός, μηδενιστικός, ηλεκτρονικός και τεχνικοποιημένος πολιτισμός, θα τεχνικοποιήσει ακόμη και τη φαντασία. Υπάρχει ένα πέρα από την τεχνική; Και από ποιόν κυριαρχείται η τεχνική; Και σε αυτό το ερώτημα δεν μπορώ να απαντήσω.

Επικυρίαρχη η τεχνική;
Σήμερα φαίνεται ότι είναι το κυρίαρχο στοιχείο. Υπάρχει έως και μια τεχνική των φαντασιώσεων. Ο κινηματογράφος, η ίδια μας η ζωή είναι μια μορφή τεχνικής. Είναι σαν αυτό που ακούω από τους φοιτητές, να λένε «έκανα έρωτα» χρησιμοποιώντας τη λέξη «κάνω» σαν να έκαναν ένα σκαμνί ως μαραγκοί…

Αν τελειώνει η φιλοσοφία, μετά τι;
Η εποχή μας έχει πέσει χαμηλά και η φιλοσοφία ζει το τέλος της. Μετά από αυτήν υπάρχει χώρος για μια ανοιχτή ποιητική σκέψη.

Το έργο σας είναι διαποτισμένο από την ποίηση.
Αναμφισβήτητα. Πέρα από την ποίηση του ανθρώπου με τη λυρική έννοια, υπάρχει η ποιητικότητα του κόσμου που είναι πιο δυνατή. Και η ανθρώπινη ποίηση είναι ένα ανταύγασμά της. Με ενδιαφέρει η ποίηση που ξεφεύγει από όλα τα όρια και φτάνει σε ένα ύπατο σημείο όπου συντρίβεται, συντρίβοντας ταυτοχρόνως τον ποιητή της.

Ταυτίζετε ποίηση και φιλοσοφία;
Στην κορυφή ενός έργου η ποιητικότητα συναντάει τη στοχαστικότητα. Οι μεγάλοι στοχαστές είχαν συγχρόνως και μεγάλο ποιητικό άνοιγμα. Η ποίηση η ανθρώπινη υπακούει και μπορεί να επικοινωνήσει με την ποιητικότητα του κόσμου (του χωρο-χρονικού Ανοίγματος).

Τι είναι ο Θεός;
Η πορεία του κόσμου η ίδια έκανε να φανεί ένας Θεός. Λέω συχνά ότι ο Θεός είναι μια μορφή και μια μάσκα του κόσμου.

Μπορεί να κάνει την υπέρβασή του ένας στοχαστής;
Ένας σημερινός άνθρωπος που σκέφτεται ριζικά, δεν μπορεί παρά συγχρόνως να λέει «ναι» και «όχι» στα συμβαίνοντα και ιδίως στην τεχνική.

Τι είναι για σας ο λόγος;
Ο λόγος ήταν – στην αρχαία Ελλάδα – η γλώσσα και η σκέψη του ανθρώπου και του κόσμου. Σήμερα θα προτιμούσα να μιλήσω για σκέψη, επειδή δεν μιλάμε πια για τον λόγο του κόσμου.

Τι κρατά ζωντανή τη σκέψη σας;
Η αναζήτηση, στη ζωή και στη σκέψη, της σύγκλισής τους και η αδυναμία της απόλυτης συνέπειας.

Είναι ποιοτικό κριτήριο για σας η συνέπεια ζωής και έργου σε ένα στοχαστή;
Θα έλεγα διστακτικά ότι θα έπρεπε να είναι. Αλλά βλέπουμε ότι μεγάλοι, τεράστιοι φιλόσοφοι σαν τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη είχανε την κουταμάρα να νομίζουν ότι οι δούλοι ήταν φύσει δούλοι. Κοντύτερα σε μας βρίσκεται ο Χάιντεγκερ και η τόσο ύποπτη σχέση του για ένα διάστημα με το ναζισμό. Η συνέπεια είναι μια απαίτηση την οποία βρίσκω πιο πολύ στους μεγάλους ποιητές σαν τον Χέλντερλιν και τον Ρεμπώ.

Ποια η ελπίδα, η απελπισία σας;
Ελπίδα και απελπισία είναι αντιμετωπίσεις σχετικές, στενές. Είναι και μένουν ψυχολογικές, άρα περιορισμένες.

Ό, τι ψυχολογικό, περιορίζει;
Οι ψυχικές δυνάμεις σπρώχνουνε τη σκέψη. Το ψυχικό όμως, που γίνεται ψυχολογικό, είναι ένα εμπόδιο. Παραδείγματος χάριν ο ναρκισσισμός σαν το αποκορύφωμα του ψυχολογισμού, είναι κάτι που όλα τα αναχαιτίζει, τα συρρικνώνει.

Κάποιες στιγμές δεν νιώσατε ναρκισσισμό, ματαιοδοξία…
Τα θεωρώ ευτελή, αλλά αναγκαία. Συγκροτούν κι αυτά την ολότητα και κανείς δεν μπορεί να βγει από την ιστορία με καθαρά χέρια. Αν θέλει να κρατήσει τα χέρια του εντελώς καθαρά, δεν θα έχει χέρια. Ο άνθρωπος παίρνει μέρος σε αυτή την απογύμνωση, δεν είναι ποτέ έξω απ’ ό,τι γίνεται.

Πώς εισπράττετε την αναγνώριση;
Αναμφισβήτητα με ικανοποίηση και θα έλεγα ψέματα αν έλεγα ότι είμαι αδιάφορος, έστω κι αν τα κίνητρά της δεν με ικανοποιούν πάντοτε. Το καινούργιο μου βιβλίο θα ήθελα να πουληθεί, να συζητηθεί, να αρέσει. Αλλά η αγωνία είναι ποιο θα είναι το επόμενο βήμα.

Γιατί εκδίδετε βιβλία;
Νομίζω πως είναι τα βιβλία μου εκείνα που μού επιβάλλονται.

Αν τα αφήνατε ως χειρόγραφα στο συρτάρι σας;
Ο άνθρωπος δεν είναι απομονωμένο ον. Δεν είναι ανεξάρτητος, είναι στοιχείο του κόσμου. Κάθε πράγμα θέλει να λεχθεί, να φανεί. Και η μετριότητα και η βλακεία. Και γι αυτό έχουν κι αυτά το χώρο τους.

Ενοχή;
Δεν είμαι άνθρωπος των ενοχών. Θα σας έλεγα ότι αισθάνομαι κινούμενος πιο πολύ από την αρχαιοελληνική μυθολογία, παρά από τη βιβλική-χριστιανική θρησκεία.

Το κίνητρο του στοχαστή;
Η αναζήτηση και η διερεύνηση αποτελούν το συνεχές κίνητρο του στοχαστή, ενώ το άσκεφτο το συναντάει κανείς κατά στιγμές. Η φιλία για τη σοφία έχει αντικατασταθεί από τη φιλία για τη σκέψη.

Τι υπηρετεί σήμερα η φιλοσοφία;
Δεν μπορεί να υπηρετήσει τίποτα και κανέναν. Σήμερα, ως πλανητική σκέψη μπορεί να τα θέσει όλα υπό ερώτηση και να δώσει αινιγματικές απαντήσεις.

Τι ανακαλύπτετε «ξεπερνώντας τα όρια του ιδιωτικού κόσμου;»
Το παιχνίδι που, πέρα από τις ιδιωτικές ζωές, μας κρατάει δεμένους.

Τι θα νέκρωνε τη σκέψη μας;
Η έλλειψη του παιχνιδιού.

Το παιχνίδι…
Ας θέσουμε πρώτα μια ερώτηση, πώς ξετυλίγεται ο κόσμος; Δεν θα έλεγα τι είναι ο κόσμος, γιατί τότε τον καθιστούμε στατικό. Οι μεν λένε προϊόν της ιδέας, οι άλλοι λένε προϊόν της ύλης, άλλοι λένε δημιούργημα του Θεού, άλλοι λένε φαντασίωση του ανθρώπου. Όλα αυτά είναι νοήματα που δίνουμε σαν να βρισκόμαστε έξω από τον κόσμο, ενώ ο κόσμος ο ίδιος ξετυλίγεται χωρίς νόημα, χωρίς γιατί και επειδή, σαν παιχνίδι.

Έχετε ακριβή συνείδηση του τι συμβαίνει τις στιγμές της δημιουργίας;
Η σκέψη και ο δρόμος της είναι πολύ ισχυρότεροι από αυτό που ονομάζουμε συνείδηση.

Τι είναι ο χρόνος;
Ένα κεντρικότατο θέμα του στοχασμού, που κινητοποιεί και συντρίβει κάθε στοχασμό.

Σε τι έγκειται η τραγικότητα του σύγχρονου ανθρώπου;
Η κατάσταση του σύγχρονου ανθρώπου δεν είναι τόσο τραγική (λείπει η σχέση με τους θεούς) όσο συντετριμμένη από μια μοίρα που δεν είναι μοίρα.

Λέτε «να μοχθήσουμε να σώσουμε το όνειρο αφού δεν μπορούμε να το πραγματοποιήσουμε»…
Όλοι κινούμεθα και από διάχυτα όνειρα. Τα όνειρα είναι τα ανοίγματα της ζωής μας. Έχουμε να μάθουμε περισσότερα πράγματα από τα όνειρά μας.

Η μη πραγματοποίησή τους…
Ίσως κλονιστεί και η έννοια της πραγματοποίησης. Ίσως κάποτε καταλάβουμε ότι το «πραγματοποιώ» σημαίνει συγχρόνως και συντρίβομαι.

Η ανθρώπινη σκέψη λειτουργεί πέραν των ανθρώπων;
Βεβαίως. Μαζί με τους ανθρώπους, όχι με μόνους τους ανθρώπους, αλλά με τον κόσμο.

Γιατί υποφέρει ο άνθρωπος;
Διότι δεν είναι το όλον. Είναι ένα τμήμα του όλου.

Θα μπορούσε να είναι αλλιώς;
Δεν θα μπορούσε, αλλά πνίγεται μέσα σε αυτόν τον περιορισμό. Ότι δεν μπορεί να είναι εδώ και κει συγχρόνως…

Τι είναι ο έρωτας;
Η αναζήτηση που έγκειται στη συνάντηση και τη μη συνάντηση με τον άλλον.

Τι είναι για σας το θηλυκό;
Το ήμισυ του κόσμου. Κάτι πάρα πολύ κυρίαρχο, όχι σε επίπεδο διάκρισης φύλων, άντρας, γυναίκα. Είναι σαν δυο δυνάμεις στον κόσμο. Η σχέση με το θηλυκό είναι ένα από τα σημεία συνάντησης, των ανθρώπων μεταξύ τους και με τον κόσμο, και μαζί απομάκρυνσης. Δεν μπορεί ποτέ να πραγματοποιηθεί η απόλυτη συνάντηση αρσενικού και θηλυκού.

Έπαιξε ρόλο το θηλυκό στη ζωή και στο έργο σας;
Πάρα πολύ. Αλλά δεν ξέρω πολύ καλά πού και πώς.

Ο θάνατος;
Διατρέχει όλη τη ζωή, είναι το οριστικό τέλος της και διατηρεί τα ίχνη της ζωής του θανόντος, που κι αυτά θα εξαφανιστούν κάποτε.

Τον φοβάστε;
Δεν υπάρχει για μένα ο φόβος του θανάτου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θέλω να πεθάνω αύριο. Ο θάνατος είναι ο καλύτερος φίλος και ο χειρότερος εχθρός γιατί βάζει ένα τέρμα στην περιπέτεια που λέγεται ζωή. Αλλά είναι αυτός που δίνει νόημα σε κάθε πράγμα.

Οι περισσότεροι φοβούνται.
Ο άνθρωπος φοβάται τη ζωή περισσότερο από το θάνατο. Τη ζωή που οδηγεί προς το τέλος νομίζω ότι φοβούνται οι άνθρωποι.

Μεγαλύτερος φόβος σας;
Το στέγνωμα της ψυχής και της σκέψης.

Πώς θα νικηθεί ο φόβος;
Με τη συμφιλίωση μαζί του.

Η έννοια δημιουργία για σας;
Θα προτιμούσα να μιλήσω για παραγωγή, μια παραγωγή που δεν υπακούει στον οικονομισμό, αλλά ξετυλίγεται ποιητικά.

Ποια τρία πράγματα θα άξιζε να πιστέψουμε;
Η πίστις είναι υπόθεση θρησκευτική. Με την ποίηση και τη σκέψη ο άνθρωπος μπορεί να ανοιχτεί στη φύση, στην τεχνική και στο περιπλανώμενο παιχνίδι επάνω σε έναν ληξιπρόθεσμο πλανήτη.

Από που να πιαστεί ο σύγχρονος άνθρωπος για να υπάρξει;
Να πιαστεί δεν μπορεί από πουθενά. Του είναι ίσως δυνατόν να ανοιχτεί στο αποσπασματικό Όλον.

Με τι όπλα;
Χωρίς όπλα. Και χρησιμοποιώντας όλα τα όπλα. Το άνοιγμα δεν είναι κάτι το μυστηριώδες. Ας πάρουμε μια παρέα στην παραλία. Οι μεν φωτογραφίζουν τους δε. Θέλουν να τους οικειοποιηθούν, να τους αρχειοθετήσουν. Οι άλλοι φωτογραφίζουν τη θάλασσα, θέλουν να την ακινητοποιήσουν. Οι άλλοι λένε, τι ωραία που είναι, δες, δες τι ωραία που χτυπάει το κύμα. Όλα αυτά είναι μορφές ακινητοποίησης του χρόνου, του χώρου και όχι άνοιγμα στο χωροχρόνο. Άνοιγμα είναι να έκαναν μπάνιο, να χαίρονταν, να ζούσαν χωρίς αυτό το δες, δες...

Ο στοχασμός εμπεριέχει την αίσθηση…
Υπάρχει μια αίσθηση μεγάλης υπερηφάνειας, αλλά μαζί και συντριβής. Μπροστά στους μεγαλύτερους φιλοσόφους όλων των αιώνων, τι έκανα εγώ; Ο άνθρωπος είτε ως μικρός άνθρωπος, είτε ως άνθρωπος που προσπαθεί να προσθέσει κάτι στον κόσμο, αισθάνεται τον εαυτό του σπασμένο ον. Είναι σαν ένα σπασμένο παιχνίδι ο άνθρωπος.

Το αξιακό σύστημα που οικοδομείτε;
Δεν οικοδομώ σύστημα. Επιχειρώ ένα βήμα. Και αυτό θα περάσει. Δεν είναι αυτοσκοπός. Ξέρει κανείς ότι αφήνει κάτι πίσω του και ας έχει υποστεί απέραντες μεταλλαγές.

Αυταπάτη αθανασίας;
Αν το εκλαμβάνει κάποιος σαν αυταπάτη αθανασίας, πρέπει τελικά να ξέρει ότι θα γίνει κάτι τελείως άλλο.

Έχω μια πικρή αίσθηση από όσα λέτε για τον κόσμο.
Πικρή, γιατί κρατάμε χιλιάδων χρόνων πίκρα. Γιατί μας έμαθαν ότι ο άνθρωπος πρέπει να είναι το ιδεατόν του Πλάτωνα, το καλό του Χριστιανισμού, ο καλός αστός και μετά ο καλός προλετάριος, σήμερα ο καλός παραγωγός… Η ανθρωπότητα έχει υποστεί χιλιάδων χρόνων κηρύγματα που την περιορίζουν ολοένα και πιο πολύ.

Υπάρχει σήμερα κρίση;
Υπάρχει κρίση πολιτισμού, κρίση στον ψυχισμό των ανθρώπων, η οποία εκδηλώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο
.
Γιατί οι νέοι πάντα διάβαζαν Μαρξ και Νίτσε συγχρόνως;
Διότι και οι δύο κάνουν ανελέητη κριτική του παρόντος. Ο Μαρξ καταδικάζει όλη την αποξένωση του ανθρώπου από τον εαυτό του μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα. Ο Νίτσε βλέπει στο σύστημα όπου ζούμε έναν απέραντο μηδενισμό. Όμως και οι δύο θέλουν να κάνουν ένα βήμα σωτηριολογικό. Ο Μαρξ στον απόλυτο κομμουνισμό και ο Νίτσε στον υπεράνθρωπο. Ως τα τώρα δεν ξέρω κανέναν φιλόσοφο που να μη θέλησε να δώσει σωτηριολογικό άνοιγμα.

Εγώ ξέρω έναν.
Ποιόν;

Εσάς.
…(γέλια)

Το σύστημα ισχυρότερο των ανθρώπων;
Ενώ το σύστημα δεν υπάρχει χωρίς τους ανθρώπους, είναι ισχυρότερο από τους αδύναμους ανθρώπους και τις κουρασμένες κοινωνίες που δεν κατορθώνουν να εξιχνιάσουν το μυστικό του.

Για ποιον πολιτισμό θα μιλούσατε σήμερα;
Η εποχή μας είναι η εποχή του μυθολογικο-τεχνολογικού πολιτισμού που κρύβει το βαθύτερό του κίνητρο.

Με ποια εργαλεία θα μπορούσαμε να «εξανθρωπιστούμε»;
Με τα εργαλεία προχωρούμε όπως λένε (προς τα πού;), αλλά αυτά δεν λύνουν το βασικό πρόβλημα της ύπαρξης της ανθρωπότητας, η οποία είναι εγκλωβισμένη στην τεράστια δύναμη που προέρχεται από τη συνάντηση της φύσης με την τεχνική.

Η μεγαλύτερη χαρά;
Οι συναντήσεις – στιγμιαίες και καίριες – με εκφάνσεις της φύσης, η δύναμη του έρωτα και της φιλίας που περιέχει τον έρωτα, οι σκέψεις που έρχονται σε μας.

Το μεγαλύτερο όραμα;
Το όραμα της συνάντησης της σκέψης και του κόσμου και η παραδοχή του φευγαλέου. Η παραδοχή της φανέρωσης και της ταυτόχρονης απόσυρσης, όσο γίνεται πιο γαλήνια.

Νιώθετε ότι πρέπει να αποδείξετε κάτι;
Από την εφηβεία είχα την εντύπωση ότι έπρεπε να πω αυτό που βλέπω.

Έχετε ταχθεί στον στοχασμό;
Έχω ταχθεί σε ένα σκοπό του οποίου είμαι το μέσο και το διάμεσο προς τον κόσμο.

Η εξάρτηση από τους άλλους είναι αδυναμία;
Έχουμε αναγκαία εξάρτηση από τους άλλους ανθρώπους. Η εξάρτηση πάλι δημιουργεί τα κενά της. Εξάρτηση και μη εξάρτηση, έχουν το αναγκαίο στοιχείο που είναι και θετικό και αρνητικό.

Αυτοδυναμία;
Δεν μπορεί να υπάρξει σε κανένα επίπεδο.

Η εικόνα που έχετε για τον εαυτό σας;
Ειλικρινά, δεν έχω μια ενιαία εικόνα του εαυτού μου. Όταν γνωρίζω ότι η τάδε σκέψη είναι σημαντική, τότε νομίζω ότι ίσως αυτό είναι περαστικό, λέω ότι προσπαθώ να τολμάω να σκέπτομαι, ενώ το μεγαλύτερο σύνολο των ανθρώπων σήμερα δεν σκέπτονται… Θα έλεγα είναι πρισματική η εικόνα του εαυτού μου, όπου γυρίζουν διαρκώς όλα τα χρώματα όπως στο καλειδοσκόπιο.

Η σύγχρονη Ελλάδα;
Είναι ένα πρόβλημα. Ούτε Ανατολή, ούτε Δύση, ούτε Ευρώπη, ούτε Ασία. Βαδίζει προς την αναζήτηση μιας ενότητας, την οποία δεν βρίσκει εύκολα. Δεξιά και Αριστερά είναι φθαρμένες και δεν αναδύεται ένας δρόμος.

Πώς θα ανακαλύψουν οι Έλληνες πολιτικοί την «πραγματική πολιτική»;
Οι Έλληνες πολιτικοί θα έπρεπε να ξεπεράσουν τον στενό πολιτικαντισμό. Είναι όμως αυτό δυνατό;

Είναι εφικτή η Δημοκρατία;
Η Δημοκρατία μένει ουτοπική, δηλαδή δεν έχει πουθενά τόπο να πραγματοποιηθεί. Το ίδιο της το νόημα μάς ξεφεύγει.

Τι σας έχει δώσει η Ελλάδα;
Μια ζωική ορμή. Την επαφή με τα στοιχεία της, τη θάλασσα, τον αέρα, τη γη, τη φωτιά.

Τι σας έχει πάρει;
Δεν είχα ποτέ την προκατάληψη, ώστε να μπορέσει να μου την πάρει.

Οι τιμές που σας κάνουν τα ελληνικά πανεπιστήμια τι συναισθήματα σας γεννούν;
Ευχάριστα. Θα επιθυμούσα όμως και μια πιο ζωντανή συζήτηση, στοχαστική και παραγωγική, με τους πανεπιστημιακούς.

Σκεφτήκατε ότι μπορεί να σας τιμούν και να μην σας έχουν διαβάσει;
Πολλά πράγματα δεν χρειάζεται να έχουν διαβαστεί. Μπορεί να διαπερνάνε την ατμόσφαιρα.

Εσείς διαψεύδετε την κατάρα των Ελλήνων να μην αναγνωρίζουν ζώντες δημιουργούς.
Στην Ελλάδα υπάρχει μεμψιμοιρία και δυσκολία αν δεν προηγηθεί μια αναγνώριση από τα έξω. Έξω είναι πιο πολιτικά θεσμισμένα τα πράγματα. Αλλά και υπάρχουν πράγματα που περιμένουν ακόμα το μέλλον τους.

Πιστεύετε ότι έχετε αμειφθεί;
Και ναι και όχι. Αν όμως ήταν πλήρης η αναγνώριση θα σήμαινε ότι θα επιπέδωνε και το ειπωμένο.

Τα έργα τέχνης αποτιμώνται σε χρήμα. Η σκέψη;
Υπάρχει προσωπική σχέση με το έργο τέχνης. Η σκέψη έχει μία σχέση με το όλον. Μπορεί να αποτιμηθεί ένα έργο. Το όλον όμως;

Ο καταναλωτισμός;
Επικράτησε η ανάγκη για κτήση. Η ιδιοκτησία είναι το μεγαλύτερο δεινό που έχει πέσει πάνω στην ανθρωπότητα.

Τι θα λέγατε σε έναν νέο φιλόσοφο;
Να ανοιχτεί στη σκέψη, στα κείμενα και στο κίνημα της σκέψης, στην ποίηση που διατρέχει κάθε τέχνη και να ζήσει και να πει αυτό που τον εμψυχώνει και τον συνθλίβει ατομικά και κοινωνικά.

Τι θα λέγατε σε έναν έφηβο;
Να κρατήσει, όσο γίνεται, έναν παλμό και στη λεγόμενη ώριμη ηλικία.

Κλείνοντας, δεν θέλω να παραλείψω να ευχαριστήσω την συγγραφέα και συνάδελφο δημοσιογράφο Κατερίνα Δασκαλάκη, σύντροφο του Κώστα Αξελού τα τελευταία τριάντα χρόνια, για τις μύριες διευκολύνσεις ώστε η συνέντευξη αυτή να πραγματοποιηθεί με τις καλύτερες δυνατές συνθήκες.

Τετάρτη 3 Φεβρουαρίου 2010

ΟΜΟΡΦΙΑ ΚΑΙ ΓΝΩΣΗ


[Το σημερινό μου Ραδιοχρονογράφημα, στο Κανάλι 1, Πειραιάς,90,4 FM και www.kanaliena.gr όπως πάντα στις 12 παρά δέκα, κάθε μεσημέρι, Δευτέρα έως Πέμπτη, και στις 11 παρά δέκα, κάθε Παρασκευή]:

Η Ομορφιά και η Γνώση ας Θριαμβεύσουν

Ναι, η Ομορφιά και η Γνώση ας θριαμβεύσουν, έστω στα σύγχρονα κρυφά σχολειά, έστω στις περιλάλητες κατακόμβες της επίσημης πραγματικότητας, εκεί που ιερουργεί η Φράξια Φραντς Φράνκα, εκεί που είναι άγνωστα τα ονόματα των ανόητων, των τυράννων, των πρακτόρων της ασχήμιας/ αναισθησίας/αμετροέπειας και είναι πασίγνωστα τα ονόματα όσων υπηρέτησαν και υπηρετούν το κάλλος/ τη διόραση/ τη σοφία/ την ευαισθησία: Gregory Markopoulos και Johnnie Cassavetes, Μάνος Χατζιδάκις και Θανάσης Παπακωνσταντίνου, Mark Rothko και Ελεάννα Μαρτίνου.
Χθες, έκανα πάλι τον τουρίστα στην ίδια μου την πόλη. Εκδράμαμε για derives, για άσκοπες, καίτοι γόνιμες, περιπλανήσεις μέσα στο άστυ, πτολίεθρον, για να πάμε πάλι στον Όμηρο. Η γυναίκα μου κι εγώ, στην Πειραιώς, χαμηλά, σιμά στον Πειραιά. Από τη μια, ανθυποσκυλάδικα του μεταμοντέρνου κουλουβάχατου, μαγαζά, κι όχι μαγαζιά, όχι βέβαια λαϊκά, όχι, μαγαζά της ημιζωής, μαγαζά του ταχύπλοου νεοπλουτισμού που την πάτησε ήδη. Κι από την άλλη, δύο τεμένη του πολιτισμού. Μπαίνουμε πρώτα στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Περιπλανιόμαστε. Περιχαρείς, και μ’ ένα μπουμπούκι αισιοδοξίας ν’ ανθίζει στην μπουτονιέρα της ψυχής μας, κομβιοδόχη της νόησης, βλέπουμε δεκάδες παιδιά από διάφορα σχολεία, με τις δασκάλες και τους δασκάλους τους, να κατακλύζουν το Ίδρυμα, να περνάνε από το κυλικείο, να κολατσίζουν γελώντας, και μετά να ξεναγούνται στους χώρους.
Και μετά, πιο δίπλα, να περνάμε στο κατόρθωμα του μεγάλου Νίκου Κεσσανλή, στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Στα ηνία της πια, οι εκλεκτοί φίλοι απ’ τα παλιά, Γιώργος Χαρβαλιάς και Πάνος Χαραλάμπους, ένα θαυμάσιο φυτώριο ταλέντων που θα τιμήσουν την Τέχνη και την Ελλάδα. Περιπλανιόμαστε στις εγκαταστάσεις, στα εργαστήρια, συζητάμε, λέμε ότι τα εικαστικά στην Ελλάδα είναι σε καλπάζουσα δημιουργική φάση, το έμψυχο υλικό είναι πλούσιο και λίαν ενθαρρυντικό, ένας έξυπνος συντονισμός και μια επινοητική σύμπνοια θα εξακόντιζαν τους Έλληνες εικαστικούς/ ζωγράφους/ γλύπτες/ περφόμερ στην πρώτη γραμμή της ευρωπαϊκής εικαστικής σκηνής. Στενές σχέσεις υπάρχουν ανάμεσα στα εικαστικά και την ποίηση, στα εικαστικά και τη φιλοσοφία, στα εικαστικά και την κοινωνική κριτική. Η καλλιτεχνική δημιουργία γίνεται ολοένα και πιο στοχαστική. Ναι, οι Έλληνες δημιουργοί μπορούν άνετα να βρεθούν στην πρώτη γραμμή. Και αυτό ήταν το στοίχημα που έπαιξε και το κέρδισε ο Νίκος Κεσσανλής. Και τέτοια στοιχήματα είναι που μας πάνε μπροστά, που μας κάνουν δημιουργικούς, που μας υψώνουν από τα λασπωμένα ρείθρα της χθαμαλής ρουτίνας & καθημερινότητας στις θεσπέσιες ουράνιες ή και υπόγειες, τi σημασία έχει;, γωνιές του φωτός, της ομορφιάς, της δημιουργικότητας.

Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
Πλατεία Παπαδιαμάντη, 03/02/10

Δευτέρα 1 Φεβρουαρίου 2010

ΡΑΔΙΟΦΩΝΟΥ ΑΙΝΟΣ [και πάλι]


Ραδιοφώνου Αίνος [και πάλι]

Ας μου επιτραπεί να μιλήσω όχι ως εργαζόμενος, αλλά ως μανιακός/ ερασιτέχνης/ λάτρης του ραδιοφώνου. Να μιλήσω, έχοντας κατά νου το αγοράκι των πέντε ετών που ήμουν κάποτε και που άκουγε όχι μονάχα τη Θεία Λένα αλλά και τους Αθλίους του Ουγκό σε συνέχειες, στο ραδιόφωνο, τότε, στη δεκαετία του Εξήντα. Ως ο έφηβος, εξαιρετικά έως και επικίνδυνα από ορισμένες απόψεις, που άκουγε μετά οργιώδους προσηλώσεως (κυριολεκτώ!), τον Πετρίδη και τον Πουλικάκο, και λίγο αργότερα, ηχογραφώντας τα μάλιστα επιμελώς σε κασέτες, τα Σχόλια του Τρίτου, και όλο το Τρίτο, τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Μεγάλο Ερωτικό και Λαχειοφόρο του Ουρανού. Εξαίσιες/ έξοχες/ εξαιρετικές αναμνήσεις.
Κι ύστερα, από μικρή ηλικία, πειρατές αρχικά, κι αργότερα νόμιμοι, ας πούμε, και έτσι είναι, στο κρατικό Δεύτερο Πρόγραμμα και μετά στην ΕΡΑ 4, να παίζουμε τα βινυλιά μας, σπάταλα/ ευρύχωρα/ απλόχερα, στα ερτζιανά, και το ραδιόφωνο να είναι τρόπος ζωής, να είμαστε παραγωγοί και ακροατές συνάμα, Θοδωρής Μανίκας, Μάκης Μηλάτος, Νίκος Λακόπουλος, Μαρλένα Πολιτοπούλου, Νίκος Σαββάτης, Μαριτίνα Πάσσαρη, και τόσοι άλλοι, κι ανάμεσά τους ο βελούδινος, ευφυέστατος, υπερευαίσθητος, πάντα επινοητικός και πάντα με άνεση χαρακτηριστική, κάνοντας σλάλομ στα στερεότυπα, και αιφνιδιάζοντας με τα σχόλιά του και τις μουσικές του επιλογές, αιφνιδιάζοντας τους πάντες, ίσως και τον ίδιο του τον εαυτό ακόμα, ο αείμνηστος φίλος Χρήστος Βακαλόπουλος.
Λοιπόν, ας μου επιτραπεί να μιλήσω όχι ως εργαζόμενος, αλλά ως μανιακός/ ερασιτέχνης/ λάτρης του ραδιοφώνου. Δύο εμπειρίες χθες, τελευταία μέρα του Ιανουαρίου, όμορφη μέρα από το πρωί. Αισθάνθηκα, και πάλι, ναι, και πάλι, για πολλοστή φορά, ότι στο Κανάλι 1, κάνουμε ραδιόφωνο ζωντανό/ παλλόμενο/ ευαίσθητο/ επινοητικό~ με κέφι/ μεράκι/ με την ευσυνειδησία του επαγγελματία & την δημιουργική τρέλα του ερασιτέχνη~ πώς το ’λεγε ο Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ να δεις;, με το πάθος του επιστήμονα και την ακρίβεια του καλλιτέχνη~ ή, σύμφωνα με τον Καζιμίρ Μάλεβιτς: με καρδιά από φλόγα και μυαλό από πάγο. Ο Καθηγητής Μυστήριος, με τα βινύλιά του, σπάνια όλα, καλοδουλεμένα, χιλιοπαιγμένα, να καταργούν θεσπέσια το χρόνο, να αμβλύνουν την οδύνη της φθοράς, να επιμηκύνουν, όπως λέμε από παλιά, τα δευτερόλεπτα. Και μαζί, ο τραγουδοποιός Γιάννης Σταθόπουλος, με το έργο του «Ασκήσεις Ισορροπίας», με την ποίηση και τη μουσική του, και τις εύστοχες, σεμνές παρατηρήσεις του. Και μετά, ο σπουδαίος πολυτάλαντος Δήμος Αβδελιώδης, στην εκπομπή «Εν Πλω», της Μαρίνας Παπαδοπούλου, ένα πλούσιο κυριακάτικο απομεσήμερο.
Το δεύτερο γεγονός, που με πίκρανε κομμάτι και μ’ έβαλε σε σκέψεις. Σήμερα απλώς το αναφέρω~ μες στη βδομάδα θα το σχολιάσω: στις πολλές διαφημίσεις των κυριακάτικων εφημερίδων, σκάλισα/ έψαξα/ αναζήτησα αλλά βρήκα μία, ναι, μία μονάχα που να διαφημίζει ραδιοφωνική συσκευή. Τηλεοράσεις, υπολογιστές, εκτυπωτές, ψυγεία, μαραφέτια αλλόκοτα κι ένα σωρό, αλλά συσκευή ραδιοφωνική μονάχα μία, φορητή, ντιζαϊνάτη, όμορφη δε λέω, αλλά μονάχα μία και σε κάτι ειδικές σελίδες, με περίκομψα, πολυτελή, ημιάχρηστα προϊόντα! Κάτι μου λέει αυτό. Και θα επανέλθω.

Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
Πλατεία Παπαδιαμάντη, 01/02/10