ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΜΕΤΑ

Ένα Χρόνο Μετά


Χαμόγελα μες στο ζόφο και τα μάτια διάπλατα ανοιχτά απέναντι στην παράνοια των καιρών. Τα ξέρετε τα τραγικά στα σχολεία στην Αλαμπάμα και στη Γερμανία. Ξεχαρβαλωμένες κοινωνίες. Τριάντα χρόνια μετά την έκρηξη του no future, και το no future να έχει γίνει ακόμα πιο άγριο. Στοχαστές, φιλόσοφοι, συγγραφείς, ποιητές, αυτοί οι άοπλοι νομοθέτες, έχουν επισημάνει τα δεινά. Ένα χρόνο από τότε που εγκαινιάσαμε τούτη την ηχητική στήλη, τα Ραδιοχρονογραφήματα, ας μου επιτραπεί, να θυμηθώ και να θυμίσω τι έγραφα και τι έλεγα ακριβώς στο πρώτο Ραδιοχρονογράφημα:

Γράφει ο σημαντικός συγγραφέας, και πικρός μα δίκαιος και δεινός ανατόμος της αμερικανικής κοινωνίας, Κόρμακ Μακάρθι: «Το κακό ξεκινάει όταν αρχίζεις ν’ αγνοείς τους καλούς τρόπους. Κάθε φορά που ακούς να χάνεται το ‘ευχαριστώ’ και το ‘παρακαλώ’, ξέρεις ότι έρχεται το τέλος». Το γράφει στο συνταρακτικό μυθιστόρημά του Καμιά Πατρίδα για τους Μελλοθάνατους, όπου μέσα από μιαν άγρια χορογραφία βίας, μέσα από αλλεπάλληλα φονικά, δείχνει πώς φτηναίνει η ανθρώπινη ζωή όταν οι παλιές αξίες έχουν αμετάκλητα κουρελιαστεί, και δεν έχουν αναδυθεί νέες, ικανές να φέρνουν κοντά τους ανθρώπους, να δωρίζουν θάλπος, να μας ωθούν στη δημιουργικότητα.
Φτηναίνει η ανθρώπινη ζωή όταν, καθώς έλεγε ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς στο πόνημά του Είδωλα Πολιτισμού, οι κοινωνίες δεν νοιάζονται παρά μονάχα για την μεγιστοποίηση του κέρδους.
Φτηναίνει η ανθρώπινη ζωή όταν, όπως επεσήμανε ο Κορνήλιος Καστοριάδης βιώνουμε ολόγυρα την άνοδο της ασημαντότητας, όταν ζούμε στην κοινωνία των λόμπι και των χόμπι. Και των ζόμπι, ας προσθέσω, μιας και γίνονται όντως ζόμπι, νεκροζώντανοι, όλοι εκείνοι που έχουν στερηθεί την ικανότητα να λαμβάνουν αποφάσεις για τα όσα άμεσα τους αφορούν, όλοι εκείνοι που δεν είναι σε θέση πια να επιλέγουν αυτοβούλως τι θα φάνε, τι θα πιούνε, τι μουσική θα ακούσουν, τι βιβλία θα διαβάσουν, με ποιους σχέσεις θα συνάψουν, φιλικές, ερωτικές, συνεργασιακές.
Φτηναίνει η ανθρώπινη ζωή μέσα από έναν συνδυασμό οργιώδους υπερπληροφόρησης και ουσιώδους άγνοιας. Όταν όπως και πάλι τονίζει ο Καστοριάδης, «η κουλτούρα του παρελθόντος δεν είναι πια ζωντανή μέσα στην παράδοση αλλά αντικείμενο μουσειακής γνώσης, κοσμικής και τουριστικής περιέργειας, που ρυθμίζεται από τις μόδες», ενώ με την ίδια κίνηση «ο μοντερνισμός, αραχνιασμένος πια, καλλιεργείται σαν αυτοσκοπός και εδράζεται συχνά σε απλές πλαστογραφίες που γίνονται αποδεκτές μόνο και μόνο χάρη στον νεοαναλφαβητισμό του κοινού».
Φτηναίνει η ανθρώπινη ζωή, όταν αφήνουμε να χαθεί στις λερές λίμνες της λήθης, η με τόσο απλά λόγια καμωμένη, μα με την τόσο αληθινά αληθινή αλήθεια της, φράση του ποιητή Λουί Αραγκόν: «Ο Άνθρωπος είναι η απάντηση, όποια κι αν είναι η ερώτηση».