Το παρακάτω μεταδόθηκε σήμερα, 06/05/08, από το Κανάλι 1, Πειραιάς, 90,4 FM, μεσημέρι παρά πέντε όπως πάντα. Πρόκειται για απόσπασμα από τον Πρόλογο στο βιβλίο Μάης 68: Η Γιορτή της Ποίησης, η Ποίηση της Γιορτής, που κυκλοφορεί αύριο από τις εκδόσεις Οξύ. Το βιβλίο συνυπογράφει ο εικαστικός και γραφίστας Πάρις Κούτσικος, ενώ συμμετέχουν με έργα τους οι μαθήτριες και οι μαθητές μου στο Μεταπτυχιακό της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Πρόκειται για ένα λεύκωμα καμωμένο από λέξεις και εικόνες που θέλουν να γιορτάσουν τα σαράντα χρόνια από εκείνη την λαμπρή εξέγερση στο Παρίσι.
Ο Μάης του 68 ήταν η ανακάλυψη της επανάστασης της καθημερινής ζωής, για πρώτη φορά στον σύγχρονο κόσμο. Ήταν για πρώτη φορά μια επανάσταση που πυροδοτήθηκε από εξεγερμένους καλλιτέχνες – ενώ έως τότε οι επαναστάσεις προετοιμάζονταν από φιλοσόφους ή διανοούμενους. Μια ομάδα νεαρών, μεγαλωμένων μες στα ερείπια που άφησε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, αποφάσισαν, στις αρχές της δεκαετίας του 1950, μέσα σε κακόφημα καπηλειά, και μέσα στις αναθυμιάσεις του καπνού και του αλκοόλ, να μην κάνουν τίποτε άλλο εξόν από το να πραγματώνουν, διαρκώς και με ποικίλες μεθόδους, την Τέχνη και τη Φιλοσοφία στο επίπεδο της καθημερινότητας, που σημαίνει ότι αποφάσισαν να μετατρέψουν το είναι τους σε αενάως δημιουργούμενο έργο τέχνης. Αναζήτησαν το νόημα της ύπαρξης μέσα από αλλόκοτα, με την πρώτη ματιά, ρητά όπως «Τίποτα δεν είναι αληθινό, όλα επιτρέπονται» ή «Δεν υπάρχουν προβλήματα, υπάρχουν μόνο λύσεις», και μέσα από μια σχεδόν φανατική προσήλωση στην κληρονομιά εμπρηστικών δημιουργών και ανθρώπων της περιπέτειας, όπως ο Αρθούρος Κραβάν, ο ποιητής και πυγμάχος, ο λιποτάκτης από στρατούς δεκαέξι χωρών. Μελέτησαν, πάντα πίνοντας και καβγαδίζοντας, το Dada, αυτό το κίνημα άρνησης της επίσημης τέχνης, αλλά συνάμα γοητεύτηκαν και από τη σκέψη του ξεπεράσματος της φιλοσοφίας, όπως εκφράζεται από τον Χέγκελ και μετά. Έγιναν δολιοφθορείς και διάκονοι της διαλεκτικής. Επιχείρησαν να λύσουν εμπράκτως το αίνιγμα του Μαρσέλ Ντυσάν «πώς ως καλλιτέχνες να δημιουργήσουμε έργα που να μην είναι έργα τέχνης», και τους άρεσε να εκλαμβάνουν την πόλη, το Παρίσι, ως έναν λαβυρινθώδη παιγνιότοπο. Η ομάδα έλαβε το όνομα Λεττριστική Διεθνής (Internationale Lettriste), την ίδρυσε ο Γκι Ντεμπόρ (Guy Debord), συνεπικουρούμενος από τον Gil Wolman, και έδρασε, πάντα υπογείως, ανάμεσα στα 1952 και 1957. Όργανό της ήταν το έντυπο Potlatch, που το διακινούσαν δωρεάν.
Το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Ιουλίου του 1957, η ομάδα μετεξελίχθηκε στην Καταστασιακή Διεθνή (Internationale Situationniste), η οποία έδρασε τα επόμενα δώδεκα χρόνια με πρωτεύοντα στόχο την κριτική όλων των όψεων της ζωής στον σύγχρονο κόσμο, την συστηματική καταρράκωση ξεπερασμένων αξιών και συμπεριφορών, και τη μεθοδική επινόηση και προπαγάνδιση νέων, πλούσιων σε εμπειρίες, σημασία και νοήματα τρόπων ύπαρξης. Αντέστρεψαν το παλιό σύνθημα του Αντρέ Μπρετόν και των υπερρεαλιστών, σύμφωνα με το οποίο πρέπει να θέσουμε την Ποίηση στην υπηρεσία της Επανάστασης, και εργάστηκαν έτσι ώστε να τεθεί η Επανάσταση στην υπηρεσία της Ποίησης. Απόγειο της δράσης των καταστασιακών ήταν, ακριβώς, η πυροδότηση της εξέγερσης του Μάη.
Ο Μάης του 68 ήταν η ανακάλυψη της επανάστασης της καθημερινής ζωής, για πρώτη φορά στον σύγχρονο κόσμο. Ήταν για πρώτη φορά μια επανάσταση που πυροδοτήθηκε από εξεγερμένους καλλιτέχνες – ενώ έως τότε οι επαναστάσεις προετοιμάζονταν από φιλοσόφους ή διανοούμενους. Μια ομάδα νεαρών, μεγαλωμένων μες στα ερείπια που άφησε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, αποφάσισαν, στις αρχές της δεκαετίας του 1950, μέσα σε κακόφημα καπηλειά, και μέσα στις αναθυμιάσεις του καπνού και του αλκοόλ, να μην κάνουν τίποτε άλλο εξόν από το να πραγματώνουν, διαρκώς και με ποικίλες μεθόδους, την Τέχνη και τη Φιλοσοφία στο επίπεδο της καθημερινότητας, που σημαίνει ότι αποφάσισαν να μετατρέψουν το είναι τους σε αενάως δημιουργούμενο έργο τέχνης. Αναζήτησαν το νόημα της ύπαρξης μέσα από αλλόκοτα, με την πρώτη ματιά, ρητά όπως «Τίποτα δεν είναι αληθινό, όλα επιτρέπονται» ή «Δεν υπάρχουν προβλήματα, υπάρχουν μόνο λύσεις», και μέσα από μια σχεδόν φανατική προσήλωση στην κληρονομιά εμπρηστικών δημιουργών και ανθρώπων της περιπέτειας, όπως ο Αρθούρος Κραβάν, ο ποιητής και πυγμάχος, ο λιποτάκτης από στρατούς δεκαέξι χωρών. Μελέτησαν, πάντα πίνοντας και καβγαδίζοντας, το Dada, αυτό το κίνημα άρνησης της επίσημης τέχνης, αλλά συνάμα γοητεύτηκαν και από τη σκέψη του ξεπεράσματος της φιλοσοφίας, όπως εκφράζεται από τον Χέγκελ και μετά. Έγιναν δολιοφθορείς και διάκονοι της διαλεκτικής. Επιχείρησαν να λύσουν εμπράκτως το αίνιγμα του Μαρσέλ Ντυσάν «πώς ως καλλιτέχνες να δημιουργήσουμε έργα που να μην είναι έργα τέχνης», και τους άρεσε να εκλαμβάνουν την πόλη, το Παρίσι, ως έναν λαβυρινθώδη παιγνιότοπο. Η ομάδα έλαβε το όνομα Λεττριστική Διεθνής (Internationale Lettriste), την ίδρυσε ο Γκι Ντεμπόρ (Guy Debord), συνεπικουρούμενος από τον Gil Wolman, και έδρασε, πάντα υπογείως, ανάμεσα στα 1952 και 1957. Όργανό της ήταν το έντυπο Potlatch, που το διακινούσαν δωρεάν.
Το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Ιουλίου του 1957, η ομάδα μετεξελίχθηκε στην Καταστασιακή Διεθνή (Internationale Situationniste), η οποία έδρασε τα επόμενα δώδεκα χρόνια με πρωτεύοντα στόχο την κριτική όλων των όψεων της ζωής στον σύγχρονο κόσμο, την συστηματική καταρράκωση ξεπερασμένων αξιών και συμπεριφορών, και τη μεθοδική επινόηση και προπαγάνδιση νέων, πλούσιων σε εμπειρίες, σημασία και νοήματα τρόπων ύπαρξης. Αντέστρεψαν το παλιό σύνθημα του Αντρέ Μπρετόν και των υπερρεαλιστών, σύμφωνα με το οποίο πρέπει να θέσουμε την Ποίηση στην υπηρεσία της Επανάστασης, και εργάστηκαν έτσι ώστε να τεθεί η Επανάσταση στην υπηρεσία της Ποίησης. Απόγειο της δράσης των καταστασιακών ήταν, ακριβώς, η πυροδότηση της εξέγερσης του Μάη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου