ΡΑΔΙΟΜΑΓΝΗΤΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ

VIDEOGAMES

Σαράντα χρόνια πριν, ξεσπάει ο Μάης του 68. Λίγους μήνες νωρίτερα είχε εκδοθεί και είχε διαδοθεί ταχέως στους πιο ενημερωμένους κύκλους, ένα βιβλίο. Η Κοινωνία του Θεάματος, του Guy Debord. Ένα βιβλίο ακριβώς εκατό χρόνια μετά την έκδοση του Κεφαλαίου του Καρόλου Μαρξ, αλλά και την έκδοση των Ανθέων του Κακού του Καρόλου Μπωντλαίρ. Ο Debord ανέλυε την πιο προχωρημένη φάση του καπιταλισμού ως συσσώρευση θεαμάτων, ως διολίσθηση και εκπεσμό του βιώματος σε εικόνα, ορίζοντας το θέαμα ως το κεφάλαιο σε τέτοιο βαθμό συσσώρευσης ώστε να μετατρέπεται σε εικόνα. Το 1988, επεξέτεινε την ανάλυση της σύγχρονης κοινωνίας, τονίζοντας ότι το μυστικό, η μαφία, το θέαμα διαπλέκονται και συνεργάζονται αγαστά. Εδώ και κάμποσους μήνες, στη χώρα μας, διαπιστώνει και ο πιο αδαής πόσο ακριβείς ήσαν οι παρατηρήσεις του Γάλλου στοχαστή.
Απροκάλυπτα, ανενδοίαστα, αναίσχυντα η εξουσία έχει γυμνωθεί από το όποιο ιδεολογικό άλλοθι, η δε πολιτική διεξάγεται μέσω μαγνητοσκοπήσεων, κρυφών καμερών, φορητών ηλεκτρονικών υπολογιστών, ακόμα και κίτρινων ψευτοκοσμικών φυλλάδων. Όπως προειδοποιούσε ο Μάνος Χατζιδάκις πριν από τρεις δεκαετίες, όταν η φριχτή όψη του τέρατος γίνεται αφίσα σε φοιτητικές κάμαρες, όταν η ασχήμια γενικεύεται και απλώνεται παντού, παραλύει όχι μονάχα η πολιτική σκέψη, όχι μονάχα ο φιλοσοφικός στοχασμός, αλλά κάθε σκέψη εν γένει, κάθε λογική, και φτάνουμε στο σημείο να θεωρείται τρομοκράτης ή να εξοβελίζεται ως παρίας στο περιθώριο, όποιος βγει και πει δημοσίως ότι δύο και δύο ίσον τέσσερα. Πολύ ορθά, και με κάποια υποβόσκουσα απόγνωση αναμεμειγμένη με δίκαιη πικρία, επιμένουν σήμερα να μας θυμίζουν, ο Βασίλης και ο Γρηγόρης στην εκπομπή τους «Παιχνίδια Εξουσίας», την περιλάλητη παροιμία «Όταν το δάχτυλο έδειχνε το φεγγάρι, ο ηλίθιος κοίταζε το δάχτυλο». Σα να λέμε, σήμερα τα αυτονόητα έχουν σε μεγάλο βαθμό καταργηθεί, η λογική έχει κονιορτοποιηθεί, ο τίτλος εκείνης της ωραίας ταινίας «Σεξ, ψέματα, και βιντεοκασέτες» μοιάζει να είναι το σύνθημα στα λάβαρα των σημερινών κονταρομαχιών, ίσως κιόλας και το επίγραμμα μιας κοινωνίας που βουλιάζει στον γενικευμένο παραλογισμό.
Κινδυνεύοντας ίσως να γινόμαστε βαρετοί, κάποιοι επιμένουμε να επαναφέρουμε τα αυτονόητα στη συζήτηση, να αφήνουμε στην άκρη το ιλαροτραγικό σπλάτερ της κατ’ ευφημισμόν σύγχρονης πολιτικής, και να προπαγανδίζουμε τον καλό κινηματογράφο, την καλή μουσική, την καλή ποίηση. Να προπαγανδίζουμε την επιστροφή στον Αριστοτέλη, στον Hegel, στον Καστοριάδη, στον Debord, σε όσους επιχείρησαν να διαυγάσουν τις δομές των κοινωνιών στις οποίες έζησαν. Να προπαγανδίζουμε ότι ο Άνθρωπος είναι η απάντηση όποια κι αν είναι η ερώτηση, και να επιμένουμε στην επαναφορά του θάλπους, της συνεννόησης, της κατανόησης, της λησμονημένης ανθρωπιάς στις ανθρώπινες σχέσεις. Μια κάπως ακραία διάθεση αισιοδοξίας με ωθεί να πω, με τη σειρά μου, ότι αν καταφέρουμε εμείς οι απλοί πολίτες να συνεννοηθούμε και να συντονιστούμε ίσως όντως να «φύγουν νύχτα» όσοι δεν θα έπρεπε να είχαν έρθει, ή έστω να συνετιστούν όσοι έχουν αφηνιάσει για τα καλά και επικίνδυνα για όλους μας!

Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
Πλατεία Παπαδιαμάντη, 18/ΧΙ/2008