ΡΑΔΙΟΣΤΙΓΜΕΣ

Ένα ακόμα ραδιοχρονογράφημα, σήμερα, 23 Ιουνίου 2008, από το Κανάλι 1, Πειραιάς, 90,4 FM, μεσημέρι παρά πέντε, μες στο μακρύ καυτό καλοκαίρι, μες στην εναντίωσή μας σε ό,τι σαθρό και απαίσιο και σαχλό, όπως μπορούμε και όσο μπορούμε, με λέξεις και με νότες, τσουγκρίζοντας αδιαλείπτως τα ποτήρια της Φιλίας και του Έρωτος και της Ηδύτητας. Το είπε ένας παλιός: το Ποιοτικό είναι η Δύναμη Κρούσης μας, του Δόρατός μας η Αιχμή.



Τρεις Στιγμές

Διάβασα χθες, όπως πάντα, ή μάλλον ξεκοκάλισα τις κυριακάτικες εφημερίδες. Ανάμεσα στα γνωστά για την ανυποληψία των κρατούντων, την κρίση όχι μονάχα του δικομματισμού αλλά σύνολου του κοινωνικού, οικονομικού και πολιτικού βίου, τη μουντάδα και το μούδιασμα, την δικαιολογημένη κατήφεια και την εξίσου δικαιολογημένη αμηχανία, και ύστερα από δύο καφέδες και καμιά δεκαπενταριά άφιλτρα τσιγάρα, ξεχώρισα τρεις όμορφες στιγμές, Μάλλον δεν αποτελεί σύμπτωση ότι και οι τρεις είχαν να κάνουν με την Τέχνη. Θα τις σχολιάσω, επί τροχάδην, τώρα, και σε μετέπειτα ραδιοχρονογραφήματα θα επιμείνω περισσότερο.
Η πρώτη: μια εμπεριστατωμένη παρουσίαση, από την Βανέσσα Θεοδωροπούλου, στην Καθημερινή (22 Ιουνίου 2008), της μεγάλης και λίαν σημαντικής έκθεσης «Ίχνη του Ιερού» στο Παρίσι, στο Μπομπούρ. Στα τέλη Μαΐου είχα τη χαρά να απολαύσω τα 350 έργα που παρατάσσονται με ευφυή τρόπο σε μιαν εσκεμμένα λαβυρινθώδη αλληλουχία από αίθουσες. Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα είδος μύησης στις κορυφαίες εκφάνσεις της τέχνης του 20ού αιώνα. Καλλιτέχνες παλλόμενοι από την αγωνία να δημιουργήσουν ελεύθερα, μετά τον διακηρυγμένο από τους φιλοσόφους, θάνατο του Θεού, ερωτοτροπούν με ό,τι μπορεί να αποκληθεί ιερό, υπερβατικό, και το κάνουν πότε παθιασμένα και πότε στοχαστικά – στις πιο συγκλονιστικές περιπτώσεις και παθιασμένα και στοχαστικά, «με λογισμό και μ’ όνειρο», καθώς έλεγε ο Σολωμός, «με καρδιά από φλόγα και με μυαλό από πάγο», όπως διατεινόταν ο Καζιμίρ Μάλεβιτς. Θα επανέλθω, αφού κάνω μια κάπως χαριτωμένη διόρθωση: η περίφημη περφόρμανς του σπουδαίου ρηξικέλευθου Γιόζεφ Μπόις δεν ήταν η εξημέρωση ενός καγιάκ, μιας και τα καγιάκ είναι πλεούμενα των Ινδιάνων, κάτι σαν κανό με πιο σουβλερή πλώρη, αλλά η εξημέρωση ενός κογιότ.
Η δεύτερη: το πώς μιλάει, σεμνά και ποιητικότατα, ο πρωθιερέας της μίνιμαλ μουσικής Φίλιπ Γκλας στον Δημήτρη Κανελλόπουλο, στο πολιτισμικό ένθετο «7», της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας. Το πώς μας θυμίζει ότι έχει συνθέσει μία όπερα εμπνευσμένη από την ποίηση του Καβάφη, ότι έχει μελοποιήσει Άλεν Γκίνσμπεργκ (τα «Τζουκ Μποξ του Υδρογόνου», αλλά και την «Πλουτώνια Ωδή»), ότι είναι εργασιομανής και, κυρίως, ότι στα 71 του χρόνια νιώθει πιο δημιουργικός από ποτέ. Και στον Φίλιπ Γκλας θα επανέλθω προσεχώς.
Η τρίτη: ένα πορτρέτο του σημαντικού ποιητή Τεντ Χιουζ, από την Ρανιώ Νιζαμίδη, στο Βημαγκαζίνο. Όπου μου κάνει μεγάλη εντύπωση η πληροφορία ότι ο Χιουζ όχι μόνο λάτρευε τον λατρευτό Μπετόβεν, αλλά και ότι, σε κάποια οδυνηρή καμπή της ζωής του, έχοντας κάνει την αυτοδιάγνωση ότι πάσχει από την καρδιά του, προχώρησε στην εξής αυτοθεραπεία: άκουγε ακαταπαύστως τα έργα του Λούντβιχ Βαν, πιστεύοντας ακράδαντα ότι η ακρόαση αυτή θα καθαρίσει την αορτή του! Και σ’ αυτό θα επανέλθω, όχι απλώς σχολιάζοντας την αυτοδιάγνωση και την αυτοθεραπεία πέρα από τις συμβάσεις και τις ιατρικές αποφάνσεις, αλλά και κάνοντας περαιτέρω προτάσεις ιαματικής χρήσης της μουσικής, της ζωγραφικής, της ποίησης, και άλλων μορφών τέχνης.