1. Περί ανωνυμίας και άλλων… δειΛών
Αγαπητέ Μπάμπη,
Ολίγιστα για τη διαμάχη που ξέσπασε στην μπαμπασάκειο ιστοσελίδα, η βαναυσότητα, αλλά και, κατά στιγμές, η φαιδρότητα της οποίας μου έκαναν εντύπωση, ομολογώ.
Θαρρώ πως μας έχουν όλους έντονα προβληματίσει το θεμιτό ή αθέμιτο των ανώνυμων σχολίων, το γιατί (άραγε) ελάχιστοι εξ ημών έχουν το σθένος να υπογράψουν επωνύμως αρνητικά σχόλια, το κατά πόσον τα εγκωμιαστικά δικαιούνται να είναι πιο… ανώνυμα από τα δηκτικά ή καταγγελτικά, τα όρια της ελευθερίας των μεν και των δε, η δεοντολογία τους, η αγωγή που θα όφειλε να τα χαλιναγωγεί.Το ζήτημα εντάσσεται βέβαια σε έναν ευρύτερο στοχασμό περί του δημοσίου λόγου, ανωνύμου αλλά ΚΑΙ επωνύμου, και περί του τρόπου χειρισμού του εν γένει, στα ιστολόγια, τα έντυπα, το ραδιόφωνο, την τηλεόραση.Ο Ανώνυμος, Ψευδώνυμος ή Αλλώνυμος –μετά φαιάς ουσίας ή άνευ, μετά παιδείας ή άνευ–, στον οποίο έδωσαν εσχάτως φωνή τα μπλογκ, διαθέτει έναν και μόνον έναν νεόδμητο δημόσιο χώρο, το διαδίκτυο, ένα και μόνον ένα όπλο, την ανωνυμία του! Ενδέχεται να κάνει κακή χρήση, ασύδοτη ενίοτε κατάχρηση και του χώρου και του όπλου (το είδαμε σίγουρα σε κάποια τουλάχιστον από τα περί Λάγιου σχόλια, όπου ακονίστηκαν λεπίδια και ψαλίδια).Ένα μόνον όπλο, λέω, πλην όμως περίπου ανίσχυρο: πόση εμβέλεια μπορεί να έχει ένα ανώνυμο σχόλιο; Μηδαμινή! Ο Ανώνυμος είναι εξυπαρχής ύποπτος και, οσάκις δεν κολακεύει (οπότε γίνεται παγίως καλοδεχούμενος!), οσάκις τολμά να δειχτεί επικριτικός, πόσο μάλλον επιθετικός, καταδικάζεται –έστω κι αν δεν είναι προσβλητικός– ως δειλός, φτηνός, γελοίος και προπαντός αναξιόπιστος (κι αυτό, παρότι η ανωνυμία δείχνεται παραδόξως φιλεύσπλαχνη για τον οικοδεσπότη μπλόγκερ, που πίσω από τα αρχικά Γ.Ξ. του υμνητή, μπορεί να υποθέσει έναν Γρηγόριο Ξενόπουλο, αλλά πίσω από τα όμοια αρχικά του υβριστή έναν Γρηγοράκη Ξεφτιλόπουλο!) Αν δε ο Ανώνυμος παραγίνει οχληρός, φιμώνεται με φραγή στους σχολιασμούς και… πάπαλα: το αποφώλιον τέρας καταποντίζεται ξανά στην ανυπόληπτη ανυπαρξία του.Εντέλει, ο Ανώνυμος μένει ακάλυπτος, καθότι ηθικά εκτεθειμένος από την ίδια του την ανωνυμία, πράγμα που, όσο παράξενο κι αν μοιάζει, καλύπτει προστατευτικώς, παπλωματωδώς ούτως ειπείν, τον οιονδήποτε υπό κρίση Επώνυμο. Μην γελιόμαστε: ο Ανώνυμος δεν είναι ο οδύσσειος Ούτις, είναι ο σχετικός ή απόλυτος Ουτιδανός.
Απ’ την άλλη μεριά όμως, πώς αμύνεται κάποιος απ’ τη γραφίδα, απ’ τη φωνή του Επωνύμου; Είτε αυτός ο κάποιος είναι κι ο ίδιος επώνυμος -νεκρός (βλ. την περίπτωση του Ηλία Λάγιου) αλλά και ζων-, είτε όχι; Είτε ο Επώνυμος τον κατονομάζει σαφώς, είτε τον υποδεικνύει εμμέσως (πλην εξίσου σαφώς!), ψευδωνύμως, αλλωνύμως; Είτε τον αναφέρει ολογράφως, είτε τον δαχτυλοδείχνει με τα (αποκαλυπτικά, ε ναι!) αρχικά του; Είτε η πρόθεση του Επωνύμου είναι ο ειλικρινής διθύραμβος είτε ο λίβελλος, ο εγκωμιασμός είτε ο εξευτελισμός, η θαυμαστική νύξη είτε η θανατερή μπηχτή; Είτε τα λεγόμενά του καθιστούν αυτόν τον κάποιον παραχρήμα αναγνωρίσιμο μόνο από τον εαυτό του (είναι η καλύτερη περίπτωση!), είτε, κατά κανόνα, από πάντας τους παροικούντας την Ιερουσαλήμ, δηλαδή από τους υπολογίσιμους γνώστες προσώπων και πραγμάτων, που πιάνουν αγαλλιάζοντας τον χορό των μαχαιριών;Ποιος μπορεί να ελέγξει, να αναχαιτίσει, να τιμωρήσει τον Επώνυμο για όσα λέει και γράφει; Πώς αντιδρά ο (ευθέως ή από σπόντα) θιγόμενος, ή ακόμα και ο (άθελά του) υμνηθείς σε μπλογκ ή εκπομπές, σε άρθρα ή αφηγήματα του οιουδήποτε Επωνύμου, ο οποίος διαθέτει βήμα, άρα εξουσία; Πώς προλαμβάνονται, πώς παρακάμπτονται, πώς παραγράφονται τα scripta και η vox;Δίχως ιδιαίτερη διάθεση να το προσωποποιήσω, σημειώνω πως τούτο ισχύει κυρίως σε περιπτώσεις σαν αυτήν των εμμόνως και προδήλως αυτοβιογραφουμένων, σαν τον χαριτωμένα και ανάλαφρα λαλίστατο κύριο Μπαμπασάκη (οι προθέσεις του οποίου είναι, ευτυχώς, ως επί το πλείστον αγαθές και γενναιόδωρες – της γενναιόδωρης εγωαφήγησης-εγωπροβολής-εγωεξύμνησης προεξάρχουσας).Ως γνωστόν όμως, η κόλαση, το καθαρτήριο έστω, είναι στρωμένα με αγαθές προθέσεις: για να περιοριστώ στα πιο πρόσφατα παραδείγματα, δεν είναι βέβαιο, δεν είναι διόλου βέβαιο πως ο Ηλίας Λάγιος θα ήθελε εντέλει να εμφανίζεται μεταθανατίως –και κατ’ επανάληψιν– ως (ή ΚΑΙ ως) εταίρος σαχλής κρασοκατάνυξης και σαχλεπίσαχλης μετεφηβικής καζούρας, είτε να κοσμεί ως αξεσουάρ την εγωστραφή αυτοπροσωπογραφία κάποιου παλιού του φίλου. Δεν είναι επίσης διόλου βέβαιο πως τα εύγλωττα αρχικά που φιγουράρουν στο «Περ[ί] ύφους» (ως επιπρόσθετη, παρεμπίπτουσα τεκμηρίωση της όποιας αλήθειας) είναι του γούστου και της αποδοχής των ξώφαλτσα αναφερομένων εκεί κυριών. Ερωτήθηκαν οι εν λόγω; Αν όχι, κι αν τυχόν (λέω αν!) δεν έχουν τρελή πρεμούρα ν’ απαθανατίζονται ως «ερωμένες» ενός εκάστου (ας είν’ και ποιητής μέγας!), τι θα μπορούσαν να πράξουν; Πώς ν’ αντιταχθούν σε μια ποίηση-οίηση που εξελίσσεται σε «ρομπα-ποίησή» τους; Να ζητήσουν ασφαλιστικά μέτρα; Να διαμαρτυρηθούν επωνύμως για την αιφνίδια έκθεση πολύ ιδιωτικών τους στιγμών; Να ουρλιάξουν διά την τιμήν που τους περιποιούν; Ή μήπως (υπόθεσις εργασίας!) να εκσφενδονίσουν, έστω εκ των υστέρων, έστω στα μουλωχτά, κακίες στα ιστολόγια, μιας και εκεί, μόνον εκεί, τους επιτρέπεται επιτέλους να βγάλουν, αν μη τι άλλο ανωνύμως αλλά δημοσίως, το… άχτι τους;
Σ’ έναν κόσμο που γίνεται, αναγκαία πλην άναρχα, όλο και πιο διαδικτυακώς διαφανής, μια κάποια α-διαφάνεια αποδεικνύεται μεγίστη αρετή. Αδιαφάνεια σημαίνει, εν προκειμένω, λεπτότητα, σεμνότητα, διακριτικότητα! Τακτ, βρε αδελφέ, τακτ! Όσο πιο ευπρεπής και κόσμιος, όσο λιγότερο προκλητικός θα είναι ο Επώνυμος, τόσο ο Ανώνυμος θα χάνει τον λόγο υπάρξεώς του, τόσο θα στομώνουν τα, έτσι κι αλλιώς, (απο)στομωμένα βέλη του – κάτι που είναι, εν πολλοίς, στο χέρι του πρώτου, αφού αυτός ηγείται και προηγείται, άρα αυτός ελέγχει τους όρους του παιχνιδιού. Έτσι, όχι και τόσο παραδόξως, η αδιαφάνεια μπορεί να εξελιχθεί σε μοχλό διαφάνειας, περιορίζοντας την ανωνυμία και επιβάλλοντας το ποθούμενο (αμφίδρομο όμως!) ήθος τού ύφους.
Εν κατακλείδι: χαρείτε πλησίστιοι τα τρυφερά αυγουστιάτικα φεγγάρια!Φιλικά,Σεσίλ
Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου - Αύγουστος 24, 2008 at 12:50 π.μ.
Αγαπητέ Μπάμπη,
Ολίγιστα για τη διαμάχη που ξέσπασε στην μπαμπασάκειο ιστοσελίδα, η βαναυσότητα, αλλά και, κατά στιγμές, η φαιδρότητα της οποίας μου έκαναν εντύπωση, ομολογώ.
Θαρρώ πως μας έχουν όλους έντονα προβληματίσει το θεμιτό ή αθέμιτο των ανώνυμων σχολίων, το γιατί (άραγε) ελάχιστοι εξ ημών έχουν το σθένος να υπογράψουν επωνύμως αρνητικά σχόλια, το κατά πόσον τα εγκωμιαστικά δικαιούνται να είναι πιο… ανώνυμα από τα δηκτικά ή καταγγελτικά, τα όρια της ελευθερίας των μεν και των δε, η δεοντολογία τους, η αγωγή που θα όφειλε να τα χαλιναγωγεί.Το ζήτημα εντάσσεται βέβαια σε έναν ευρύτερο στοχασμό περί του δημοσίου λόγου, ανωνύμου αλλά ΚΑΙ επωνύμου, και περί του τρόπου χειρισμού του εν γένει, στα ιστολόγια, τα έντυπα, το ραδιόφωνο, την τηλεόραση.Ο Ανώνυμος, Ψευδώνυμος ή Αλλώνυμος –μετά φαιάς ουσίας ή άνευ, μετά παιδείας ή άνευ–, στον οποίο έδωσαν εσχάτως φωνή τα μπλογκ, διαθέτει έναν και μόνον έναν νεόδμητο δημόσιο χώρο, το διαδίκτυο, ένα και μόνον ένα όπλο, την ανωνυμία του! Ενδέχεται να κάνει κακή χρήση, ασύδοτη ενίοτε κατάχρηση και του χώρου και του όπλου (το είδαμε σίγουρα σε κάποια τουλάχιστον από τα περί Λάγιου σχόλια, όπου ακονίστηκαν λεπίδια και ψαλίδια).Ένα μόνον όπλο, λέω, πλην όμως περίπου ανίσχυρο: πόση εμβέλεια μπορεί να έχει ένα ανώνυμο σχόλιο; Μηδαμινή! Ο Ανώνυμος είναι εξυπαρχής ύποπτος και, οσάκις δεν κολακεύει (οπότε γίνεται παγίως καλοδεχούμενος!), οσάκις τολμά να δειχτεί επικριτικός, πόσο μάλλον επιθετικός, καταδικάζεται –έστω κι αν δεν είναι προσβλητικός– ως δειλός, φτηνός, γελοίος και προπαντός αναξιόπιστος (κι αυτό, παρότι η ανωνυμία δείχνεται παραδόξως φιλεύσπλαχνη για τον οικοδεσπότη μπλόγκερ, που πίσω από τα αρχικά Γ.Ξ. του υμνητή, μπορεί να υποθέσει έναν Γρηγόριο Ξενόπουλο, αλλά πίσω από τα όμοια αρχικά του υβριστή έναν Γρηγοράκη Ξεφτιλόπουλο!) Αν δε ο Ανώνυμος παραγίνει οχληρός, φιμώνεται με φραγή στους σχολιασμούς και… πάπαλα: το αποφώλιον τέρας καταποντίζεται ξανά στην ανυπόληπτη ανυπαρξία του.Εντέλει, ο Ανώνυμος μένει ακάλυπτος, καθότι ηθικά εκτεθειμένος από την ίδια του την ανωνυμία, πράγμα που, όσο παράξενο κι αν μοιάζει, καλύπτει προστατευτικώς, παπλωματωδώς ούτως ειπείν, τον οιονδήποτε υπό κρίση Επώνυμο. Μην γελιόμαστε: ο Ανώνυμος δεν είναι ο οδύσσειος Ούτις, είναι ο σχετικός ή απόλυτος Ουτιδανός.
Απ’ την άλλη μεριά όμως, πώς αμύνεται κάποιος απ’ τη γραφίδα, απ’ τη φωνή του Επωνύμου; Είτε αυτός ο κάποιος είναι κι ο ίδιος επώνυμος -νεκρός (βλ. την περίπτωση του Ηλία Λάγιου) αλλά και ζων-, είτε όχι; Είτε ο Επώνυμος τον κατονομάζει σαφώς, είτε τον υποδεικνύει εμμέσως (πλην εξίσου σαφώς!), ψευδωνύμως, αλλωνύμως; Είτε τον αναφέρει ολογράφως, είτε τον δαχτυλοδείχνει με τα (αποκαλυπτικά, ε ναι!) αρχικά του; Είτε η πρόθεση του Επωνύμου είναι ο ειλικρινής διθύραμβος είτε ο λίβελλος, ο εγκωμιασμός είτε ο εξευτελισμός, η θαυμαστική νύξη είτε η θανατερή μπηχτή; Είτε τα λεγόμενά του καθιστούν αυτόν τον κάποιον παραχρήμα αναγνωρίσιμο μόνο από τον εαυτό του (είναι η καλύτερη περίπτωση!), είτε, κατά κανόνα, από πάντας τους παροικούντας την Ιερουσαλήμ, δηλαδή από τους υπολογίσιμους γνώστες προσώπων και πραγμάτων, που πιάνουν αγαλλιάζοντας τον χορό των μαχαιριών;Ποιος μπορεί να ελέγξει, να αναχαιτίσει, να τιμωρήσει τον Επώνυμο για όσα λέει και γράφει; Πώς αντιδρά ο (ευθέως ή από σπόντα) θιγόμενος, ή ακόμα και ο (άθελά του) υμνηθείς σε μπλογκ ή εκπομπές, σε άρθρα ή αφηγήματα του οιουδήποτε Επωνύμου, ο οποίος διαθέτει βήμα, άρα εξουσία; Πώς προλαμβάνονται, πώς παρακάμπτονται, πώς παραγράφονται τα scripta και η vox;Δίχως ιδιαίτερη διάθεση να το προσωποποιήσω, σημειώνω πως τούτο ισχύει κυρίως σε περιπτώσεις σαν αυτήν των εμμόνως και προδήλως αυτοβιογραφουμένων, σαν τον χαριτωμένα και ανάλαφρα λαλίστατο κύριο Μπαμπασάκη (οι προθέσεις του οποίου είναι, ευτυχώς, ως επί το πλείστον αγαθές και γενναιόδωρες – της γενναιόδωρης εγωαφήγησης-εγωπροβολής-εγωεξύμνησης προεξάρχουσας).Ως γνωστόν όμως, η κόλαση, το καθαρτήριο έστω, είναι στρωμένα με αγαθές προθέσεις: για να περιοριστώ στα πιο πρόσφατα παραδείγματα, δεν είναι βέβαιο, δεν είναι διόλου βέβαιο πως ο Ηλίας Λάγιος θα ήθελε εντέλει να εμφανίζεται μεταθανατίως –και κατ’ επανάληψιν– ως (ή ΚΑΙ ως) εταίρος σαχλής κρασοκατάνυξης και σαχλεπίσαχλης μετεφηβικής καζούρας, είτε να κοσμεί ως αξεσουάρ την εγωστραφή αυτοπροσωπογραφία κάποιου παλιού του φίλου. Δεν είναι επίσης διόλου βέβαιο πως τα εύγλωττα αρχικά που φιγουράρουν στο «Περ[ί] ύφους» (ως επιπρόσθετη, παρεμπίπτουσα τεκμηρίωση της όποιας αλήθειας) είναι του γούστου και της αποδοχής των ξώφαλτσα αναφερομένων εκεί κυριών. Ερωτήθηκαν οι εν λόγω; Αν όχι, κι αν τυχόν (λέω αν!) δεν έχουν τρελή πρεμούρα ν’ απαθανατίζονται ως «ερωμένες» ενός εκάστου (ας είν’ και ποιητής μέγας!), τι θα μπορούσαν να πράξουν; Πώς ν’ αντιταχθούν σε μια ποίηση-οίηση που εξελίσσεται σε «ρομπα-ποίησή» τους; Να ζητήσουν ασφαλιστικά μέτρα; Να διαμαρτυρηθούν επωνύμως για την αιφνίδια έκθεση πολύ ιδιωτικών τους στιγμών; Να ουρλιάξουν διά την τιμήν που τους περιποιούν; Ή μήπως (υπόθεσις εργασίας!) να εκσφενδονίσουν, έστω εκ των υστέρων, έστω στα μουλωχτά, κακίες στα ιστολόγια, μιας και εκεί, μόνον εκεί, τους επιτρέπεται επιτέλους να βγάλουν, αν μη τι άλλο ανωνύμως αλλά δημοσίως, το… άχτι τους;
Σ’ έναν κόσμο που γίνεται, αναγκαία πλην άναρχα, όλο και πιο διαδικτυακώς διαφανής, μια κάποια α-διαφάνεια αποδεικνύεται μεγίστη αρετή. Αδιαφάνεια σημαίνει, εν προκειμένω, λεπτότητα, σεμνότητα, διακριτικότητα! Τακτ, βρε αδελφέ, τακτ! Όσο πιο ευπρεπής και κόσμιος, όσο λιγότερο προκλητικός θα είναι ο Επώνυμος, τόσο ο Ανώνυμος θα χάνει τον λόγο υπάρξεώς του, τόσο θα στομώνουν τα, έτσι κι αλλιώς, (απο)στομωμένα βέλη του – κάτι που είναι, εν πολλοίς, στο χέρι του πρώτου, αφού αυτός ηγείται και προηγείται, άρα αυτός ελέγχει τους όρους του παιχνιδιού. Έτσι, όχι και τόσο παραδόξως, η αδιαφάνεια μπορεί να εξελιχθεί σε μοχλό διαφάνειας, περιορίζοντας την ανωνυμία και επιβάλλοντας το ποθούμενο (αμφίδρομο όμως!) ήθος τού ύφους.
Εν κατακλείδι: χαρείτε πλησίστιοι τα τρυφερά αυγουστιάτικα φεγγάρια!Φιλικά,Σεσίλ
Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου - Αύγουστος 24, 2008 at 12:50 π.μ.
5 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου