Μες στη Τσέπη το Βιβλίο

[Το σημερινό μου Ραδιοχρονογράφημα, στο Κανάλι 1, 90,4 FM και www.kanaliena.gr στις 12 παρά κάτι, κατά τα ειωθότα]

Radio_251109

Μες στην Τσέπη το Βιβλίο

Λέγαμε κι από παλιά ότι μια πόλη που δεν έχει σιδηροδρομικό σταθμό και όπερα δεν είναι πόλη. Είχα ακούσει τον Noam Chomsky, κι ας θυμηθούμε ότι γεννήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου του 1928, να μιλάει για πόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών που δεν έχουν ούτε ένα βιβλιοπωλείο, ούτε έναν κινηματογράφο, ούτε ένα θέατρο~ πόλεις με πληθυσμό πάνω από μισό εκατομμύριο ψυχές!
Χθες, συναχθήκαμε μες στο θάλπος του Βιβλιοπωλείου Θυμέλη, στον Πειραιά, στην Ανδρούτσου, ανάμεσα στη Λεωφόρο του Λαμπράκη και σ’ εκείνη των Ηρώων Πολυτεχνείου. Μίλησε ο Μισέλ Φάις και ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου. Διάβασε διαλεγμένα και διαλεχτά κομμάτια από το έργο του Φάις η Αλεξία Καλτσίκη, υποβλητική ηθοποιός, εσκεμμένα τόνων χαμηλών ώστε το ξέσπασμα όταν έρχεται να συγκλονίζει (μου θύμισε το υπόγειο/συγκρατημένο/συγκροτημένο παίξιμο του Bruno Ganz). Κόσμος πολύς και εκλεκτός. Η φιλοξενία υποδειγματική. Τα όσα ειπώθηκαν, ανάμεσα στον Χατζηβασιλείου και τον Φάις, σε έναν ανοιχτό διάλογο, μέσα από τον οποίο ανασυναρμολογήθηκε και μας παρουσιάστηκε μεστά σύνολο το έργο του Φάις, ήσαν σημαντικά, όχι μονάχα για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ της Λογοτεχνίας, αλλά και για όλους όσοι «δεν βολεύονται με λιγότερο ουρανό», ανησυχούν για όσα διαδραματίζονται γύρω μας και εντός μας, για την ολοένα και πιο οδυνηρή απώλεια κάθε ταυτότητας, είτε κοινωνικής είτε προσωπικής, και την πότε μεθοδική/συστηματική και πότε σπασμωδική/άτσαλη, πάντως πάντα εναγώνια προσπάθειά μας να περάσουμε ξανά από το φαίνεσθαι στο είναι, από το χάος της μοναχικότητας στο θάλπος του ανήκειν και του συνανήκειν.
Οι φιλόξενοι, πατήρ και υιός της Θυμέλης, έβαλαν ένα στοίχημα, λογοπαίζοντας εύστοχα: ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από τον Πειραιά, το φάντασμα της Βιβλιοφιλικής Εταιρείας. Ή, όπως το λέμε συχνά-πυκνά εδώ στο Κανάλι, να γίνει και πάλι ο Πειραιάς πόλος έλξης θελκτικής, να έρχονται από τα Εξάρχεια και το Κολωνάκι, από το Μαρούσι και το Χαλάνδρι, από παντού, φιλότεχνοι και φιλόμουσοι, για να συμμετάσχουν στην συνενοχή ανθρώπων όπως αυτοί της Θυμέλης, της Βιβλιοφιλικής Εταιρείας, ή της Αίθουσας Τέχνης Γαία, ή αυτοί που θα κάνουν το Δημοτικό Θέατρο να λάμψει εκ νέου.
Χθες, Τρίτη, 24 Νοεμβρίου, στο θάλπος της Θυμέλης, ακούγοντας τον Φάις και τον Χατζηβασιλείου, νιώθοντας έναν κόμπο στο λαιμό βλέποντας την Αλεξία να ερμηνεύει τη Ρούσκα, παίρνοντας μια συγκλονισμένη (και επίτηδες δεν λέγω «συγκλονιστική») πρώτη ιδέα από τα «Πορφυρά Γέλια», το νέο μυθιστόρημα του Φάις που θα κυκλοφορήσει σε λίγο, μια πρώτη ιδέα που εμέ μου φάνηκε σαν κεραυνός σε slow motion, ακούγοντας επίσης τον Γιάννη Καραλόγο, βλέποντας τα βλέμματα όσων ήσαν εκεί, αισθάνθηκα και πάλι και ξανά ότι τίποτα δεν παίχτηκε μια για πάντα, ότι οι πόλεις, ο Πειραιάς, ξέρουν να βρίσκουν τις ανάσες τους, να βγαίνουν απ’ το τέλμα, να λάμπουν στον αφρό των ημερών και μέσα απ’ τις ομίχλες των καιρών.
Ας ξανακάνουμε το βιβλίο οξυγόνο αντιδιαστολής, όπως έλεγε ο Νίκος Καρούζος για την ποίηση. Ας γυρίσουμε χαμογελώντας στις κόγχες της εφηβείας μας, τότε που γυρνούσαμε στα τσιπουράδικα και στα ουζεριά πάντα μ’ ένα βιβλίο στου αμπέχονου ή στης πατατούκας ή στης καμπαρντίνας την τσέπη. Πολλά μεγάλα κόλπα άρχισαν απ’ τα κάτω, λέγαμε παλιά, και δεν είχαμε άδικο. Βιβλίο στην τσέπη, δυο-τρεις ώρες Bach και Μπάτης, Vivaldi και Βαμβακάρης, Paganini και Πάνου, μια βόλτα συχνά-πυκνά απ’ τη Θυμέλη, ένα πέρασμα από τη Γαία, και η πόλη αρχίζει να ομορφαίνει πάλι, γιατί ομορφαίνουμε εμείς!

Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης