Επέτειος Γαλλικής Επανάστασης & Γιάννης Κουνέλλης

Radio_140709

Ακόμα ένα Ραδιοχρονογράφημά μου στο Κανάλι 1, Πειραιάς 90,4 FM και www.kanaliena.gr (κάθε μεσημέρι, στις 2 παρά κάτι).

220 Χρόνια από τη Γαλλική Επανάσταση,
40 Χρόνια από ένα έργο του Γιάννη Κουνέλλη

Ένα από τα λατρεμένα μου έργα τέχνης, φιλοτεχνημένο πριν από σαράντα ακριβώς χρόνια, στα 1969, φέρει την υπογραφή του Γιάννη Κουνέλλη. Ας θυμίσουμε ότι ο Κουνέλλης γεννήθηκε το 1936, εδώ, στον Πειραιά. Οι μύωπες γραφειοκράτες της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών του έφραξαν τον δρόμο της εισόδου στην Σχολή τρεις φορές, προσφέροντας έτσι, άθελά τους βέβαια, λαμπρές υπηρεσίες στην παγκόσμια τέχνη – και ο Κουνέλλης είναι παγκόσμιος καλλιτέχνης. Αποφάσισε, λοιπόν, να εγκατασταθεί στη Ρώμη, όπου αρχίζει να εκθέτει και να διαπρέπει.
Το έργο του Κουνέλλη, που το λάτρεψα και εξακολουθώ να το λατρεύω, δεν έχει τίτλο. Απαρτίζεται από μια μαύρη λαμαρίνα, η οποία φέρει ένα μικρό μεταλλικό ράφι. Πάνω στο ράφι βρίσκεται ένα αναμμένο λευκό κερί. Στη φλόγα του κεριού διαβάζουμε, γραμμένα με κιμωλία, τα εξής: Liberta o Morte. Ελευθερία ή Θάνατος. Κι από κάτω δύο ονόματα: Μαρά και Ροβεσπιέρος. Η απλότητά του έργου είναι συγκλονιστική, και αυτή η απλότητα είναι ο μέγας πλούτος του. Λαμαρίνα, κερί, κιμωλία. Επιτήδευση καμία. Ένας φόρος τιμής, μεστός, καθ’ όλα έντιμος, ευθύς, σε ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Στη Γαλλική Επανάσταση. Και σήμερα γιορτάζουμε, όσοι ξέρουμε ν’ αγαπάμε την Ελευθερία, τα 220 χρόνια από κείνη την ημέρα, την 14η Ιουλίου του 1789, ημέρα της Μεγάλης Γαλλικής Επανάστασης.
Πολλοί από μας έχουμε στα σπίτια μας την «Ιστορία της Γαλλικής Επανάστασης του Michelet, πολλοί θα έχουν διαβάσει κάποια από τα αναρίθμητα πονήματα που γράφτηκαν για αυτό το σπουδαίο γεγονός, ανάμεσα στα οποία και αυτό του αναρχικού πρίγκιπος Πέτρου Κροπότκιν. Σίγουρα υπάρχουν κάμποσοι που ακούνε, ξανά και ξανά, την όπερα «Ca ira» που συνέθεσε ο Roger Waters των Pink Floyd. Πόσοι και πόσοι δεν έχουν δει επανειλημμένως τον «Δαντών» του αειθαλούς Πολωνού σκηνοθέτη Αντρέι Βάιντα, έναν ύμνο αλλά και μια σφοδρή, εκ των έσω, κριτική στις σκοτεινές πλευρές της Γαλλικής Επανάστασης! Σε πολλών τα μυαλά λάμπουν ακόμη σαν άστρα που δεν σβήνουνε ποτέ τα ονόματα των Αδελφών Μπαμπέφ, του Γιώργη Κουτόν, κι ακόμα του ιδιοφυούς και άτεγκτου Saint-Juste, που μάλιστα τον έκανε ποίημα συναρπαστικό ο Νίκος Καρούζος. Αξίζει να θυμίσουμε ότι ο Νικόλας Κάλας, ή Νίκος Καλαμάρης, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, αλλά και εξίσου σημαντικός θεωρητικός τέχνης στις Ηνωμένες Πολιτείες, δανείστηκε ένα από τα ψευδώνυμά του, το Σπιέρος, από το όνομα Μαξιμιλιανός Ροβεσπιέρος, τιμώντας έτσι αυτή την απόλυτα έντιμη ηγετική μορφή της Γαλλικής Επανάστασης. Τα έργα τέχνης που άντλησαν την έμπνευσή τους από αυτό το μεγαλειώδες κοινωνικό πείραμα, απ’ αυτήν τη θυελλώδη προσπάθεια εκ νέου ανακάλυψης του νοήματος της ζωής και επαναπροσδιορισμού των ιδιοτήτων του ανθρώπου είναι κυριολεκτικά αμέτρητα.
Σήμερα, 14 Ιουλίου του 2009, φέρνω στο νου μου τη Γαλλική Επανάσταση της 14ης Ιουλίου του 1789. Θυμάμαι όσους καταπιάστηκαν ως ιστορικοί, ποιητές, ζωγράφοι, σκηνοθέτες, με τη Γαλλική Επανάσταση. Αλλά, όσο έξοχοι κι αν ήσαν, μοιάζουν να σβήνουν μπροστά στη μικρή φλόγα απ’ το κεράκι του Γιάννη Κουνέλλη. Λαμαρίνα, κιμωλία, ένα κερί και μια θαρραλέα, έντιμη έμπνευση ανυψώνουν το έργο του Κουνέλλη σε απόλυτο αίνο, σε ανυπέρβλητο εγκώμιο της Γαλλικής Επανάστασης, της ανάγκης και επιθυμίας για Ελευθερία. Σαράντα χρόνια πριν, στα 1969, ο Κουνέλλης δώρισε στην ανθρωπότητα έναν τρόπο να στοχάζεται πάνω στα μεγάλα γεγονότα. Οι Πειραιώτισσες και οι Πειραιώτες ας είναι περήφανοι γι’ αυτόν τον παγκόσμιο εικαστικό φιλόσοφο που γεννήθηκε σ’ αυτά εδώ τα μέρη, στον Πειραιά.

Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
Κυπαρισσία, 14/07/09